تب یونجه: علائم، علل و درمان

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۴-۰۷
• در : اخبار پزشکی دانستنیها سلامت عمومی

بیایید با علائم اعصاب خرد کن یک بیماری خاص آشنا شویم: بند شدن بینی، عطسه، خس خس و کهیر و خارش که تداوم و ماندگاری این علائم به مدت طولانی و همدستی آن ها با یکدیگر در دراز مدت می تواند واقعاً آزار دهنده شود. این علائم عمدتاً آلرژیک محسوب می شوند و هنگام آزاد شدن گرده گیاهان در هوا و در بهار یا پاییز بروز می یابند و ناشی بیماری ای به نام تب یونجه هستند. در این مقاله می خواهیم ببینیم که تب یونجه چیست و چه مواردی را می توان به عنوان علائم تب یونجه شناخت و چگونه می توان این عارضه را درمان کرد.

گاهی از تب یونجه با عناوینی چون حساسیت ها و آلرژی های فصلی و التهاب بینی و مجاری هوایی یاد می کنند. دکتر جوردن جوزفسون Jordan Josephson متخصص گوش، حلق، بینی و سینوس در بیمارستان لنوکس هیل نیویورک در این باره می گوید: ” به نظر می رسد اسم (تب یونجه) برای آلرژی های فصلی کمی نامرتبط به نظر برسد زیرا این عارضه هیچ گونه ارتباطی با یونجه ندارد.”

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

دکتر جوزفسون نویسنده کتاب “Sinus Relief Now” است و در این کتاب به بیماری های تنفسی و بیماری های مرتبط با سینوس ها پرداخته و نوشته است: ” در حقیقت بیماری تب یونجه ناشی از یونجه نیست و در عوض حساسیت و آلرژی که در طی این بیماری فرد را به خود درگیری می کند ناشی از گرده گیاهان و علف های هرز است که در فصول خاصی از سال در هوا منتشر می شوند و از طریق استنشاق هوا به درون بدن ما راه می یابند.” پزشکان و محققان عبارت رینیت آلرژیک را برای توصیف بیماری تب یونجه ترجیح می دهند. به گفته بنیاد آسم و آلرژی ایالات متحده آمریکا، سالانه بیش از ۵۰ میلیون نفر نوعی از آلرژی مرتبط با تب یونجه را تجربه می کنند. طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های این کشور (CDC)، در سال ۲۰۱۷ ، ۸٫۱٪ از بزرگسالان و ۷٫۷٪ از کودکان در آمریکا  به این بیماری مبتلاء شده اند و دارای علائم رینیت آلرژیک بودند. به نظر می رسد حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد از افراد مستعد ابتلاء به بیماری تب یونجه هستند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

به گزارش شبکه ملی فناوری ایالات متحده (NPN)، بهار سال ۲۰۱۹ زودتر از انتظار فر رسید و بهار آنچنان که طبعیت آن است با شکوفه ها و گرده افشانی ها همراه است و این موضوع سبب رشته دیگری از اتفاقات طبیعی چون عطسه، خارش به ویژه خارش چشم ها و ریزش اشک و آبریزش بینی است و سال ۲۰۱۹ در مقایسه با سال های قبل با چنین وقایعی زودتر از همیشه رو به رو شد. بر اساس داده های شبکه ملی فناوری ایالات متحده، بهار حدود دو هفته زودتر در مناطقی چون کالیفرنیا، نوادا و بسیاری از ایالت های جنوبی و جنوب شرقی آغاز شد و بخش های عمده ای از این ایالت ها به ویژه بخش عمده ای از کالیفرنیا به دلیل باران زیاد در زمستان با فصل بهاری مملوء از آلرژی ها و حساسیت های شدید برای افراد ساکن در آن همراه بود.

بیشتر بخوانید : بیماری سرخک، علائم و درمان آن

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

نشانه های و علائم تب یونجه

علائم تب یونجه یا بیماری رینیت آلرژیک ممکن است در ابتدا مانند سرماخوردگی باشد؛ اما بر خلاف سرماخوردگی که مرتبه به مرتبه پیش می رود و پله به پله علائم خود را بروز می دهد؛ بیماری رینیت آلرژیک یا همان تب یونجه به محض شروع تمام علائم خود را یکجا بروز می دهد و نشانه های آلرژی آن تقریباً به محض ورود گرده گیاه یا گل به مجاری تنفسی، آشکار می شوند.

علائم عمده تب یونجه شامل خارش چشم، گوش، بینی یا گلو، عطسه، تحریک پذیری و گرفتگی بینی و کوفتگی می شود. علاوه بر این برخی افراد ممکن است نشانه هایی چون سرفه، فشار در ناحیه سینوس ها و سر درد، کاهش توانایی در جس بویایی، خروپف، خستگی، تنگی نفس، وقفه های تنفسی در خواب و غیره را در رینیت آلرژیک، تجربه نمایند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

علت آلرژی و حساسیت ناشی از تب یونجه چیست؟

پاسخ به این سوال که چرا تب یونجه رخ می دهد و چرا گرده گیاهان و گل ها موجب چنین واکنش های در بدن ما می شود به سیستم دفاعی و نحوه واکنش آن بر می گردد. سیستم دفاعی برخی از افراد واکنش بیش از حد دارد و سعی می کند از سیستم تنفسی محافظت کند و لذا گرده های گیاهان و گل هایی که از طریق تنفس وارد آن می شود را به عنوان مهاجمان بیرونی شناسایی می کند که قصد بیمار کردن فرد را دارند.
در چنین شرایطی و با ورود گرد و غبار و گرده گیاهان، سیستم دفاعی بدن شروع بع تولید آنتی بادی می کنند؛ آنتی بادی های تولید شده توسط بدن، مهاجمین خارجی را از بین نمی برد بلکه باعث بروز علائمی می شود که ما آن ها را به عنوان نشانه های بیماری تب یونجه می شناسیم.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

به گفته کلینیک مایو ایالات متحده،  افراد می توانند در هر سنی دچار تب یونجه شوند اما اکثر افراد در دوران کودکی و یا اوایل دوران جوانی به این اختلال مبتلا می شوند. علائم آن معمولاً با افزایش سن، شدیدتر می شود.

اغلب كودكان قبل از ابتلا به تب یونجه ابتدا حساسیت غذایی و اگزما یا خارش پوست را تجربه می کنند و این امر با گذشت سال ها بدتر می شود و بیماران در مراحل بعد به به طیف گسترده تری از چیز های مختلف نظیرگرد و غبار و حیوانات، گرده ها و گیاهای فصلی، گرده چمن، گرده درخت، برخی از میوه ها چون طالبی و انواع خانواده ملون ها، خربزه و غیره حساسیت پیدا می کنند و بدن آن ها شروع به نشان دادن واکنش های مختلف می نماید.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

گاهی تب یونجه می تواند به یک مورد حساس پزشکی تبدیل شود و افرادی که به علف هرز حساسیت دارند به احتمال زیاد به آلرژی های دیگر مبتلا می شوند و حساسیت نشان دادن به چیز های مختلف در طول زمان افزایش می یابد. درمان های مختلفی برای این گونه حساسیت ها صورت می پذیرد که یکی از آن ها ایمونوتراپی است؛ در جریان ایمونوتراپی به تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی پرداخته می شود و از اینترلوکین‌ها، سیتوکاین‌ها و کموکین‌ها برای این کار استفاده می شود. ایمونوتراپی به بدن افراد کمک می کند تا به آلرژن ها عادت کنند و واکنش شدیدی به آن ها نشان ندهند؛ ایمونوتراپی می تواند خطر ابتلاء به آسم در بیماران مبتلاء به آلرژی های فصلی و تب یونجه را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید : آشنایی با سیستم تنفسی انسان

آشنایی با آلرژن های متداول

آلرژن ها  نوعی آنتی ‌ژن هستند که باعث واکنش غیرطبیعی و شدید سیستم ایمنی می‌شوند. آلرژن‌ها طیف وسیعی دارند که می‌توانند در مواد مختلف وجود داشته باشند. رایج ترین آلرژن، گرده گیاهان است که در حقیقت پودری است که توسط درختان، گل ها و علف ها تولید شده و در هوا آزاد می شوند و می توانند در شرایط مساعد زیستی گیاهی همانند گیاه تولید کننده خود در طبیعت ایجاد نمایند. گرده گیاهان معمولاً در طی فرآیند گرده افشانی منتقل می شوند و وابسته به جریان های هوایی چون باد هستند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

در فصل گرده افشانی، میلیاردها ذره میکروسکوپی هوا را پر می کنند و برخی از آنها به بینی و دهان افراد وارد می شوند و اگر سیستم دفاعی بدن آن ها نسبت به وجود این ذرات ریز ها واکنش شدیدی نشان دهد آنگاه بیماری تب یونجه در آن ها بروز می یابد.

گرده هایی که عموماً در فصل بهار هوا را از خود پر می کنند شامل گرده درختان زبان گجشک، غان، سرو، نارون و افرا می شود؛ در کنار درختان بسیاری از گونه های چمن نیز دارای گرده هایی هستند که می توانند در هوا شناور شوند. علف های هرز در اواخر تابستان و پاییز گرده افشانی می کنند و می توانند حساسیت هایی را در این برهه ایجاد نمایند.

گرده هایی که روی گل های روشن و رنگی قرار دارد به ندرت مسئول تب یونجه است زیرا سنگین تر است و به جای اینکه در هوا شناور شد بر روی زمین می افتد و زنبورها و سایر حشرات گرده آن ها را از یک گل به دیگری حمل می کنند بدون اینکه مشکلی را برای سیستم تنفسی ما ایجاد نمایند.

آلرژی های قارچی متفاوت از آلرژی های ریشه گرفته از گرده ها هستند. قارچ های آلرژی زا نوعی هاگ هستند که بر روی سطوح پوسیده، برگ های مرده و علف ها رشد می کنند. قارچ ها در انواع مختلف شرایط آب و هوایی چون آب و هوای خشک و  شرایط مرطوب و بارانی رشد کرده و گسترش می یباند و هاگ های خود را در طول شب آزاد می کنند اما در فصول آلرژی زای بهار و تابستان، قارچ ها عمدتاً هاگ های خود را در ساعات صبح رها می کنند و اگر شرایط آب و هوایی حشک و گرم باشد و باد ملایمی هم بوزد آنگاه این هاگ ها می توانند همراه جریان هوا به مناطق مختلف سفر کنند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

مقدار گرده های موجود در هوا چقدر است؟

دانشمندان چگونه می دانند که گرده ها در هوا چقدر است؟ آن ها برای اندازه گیری این مقدار روش های خاص خود را دارند و برای این کار از صفحه شیشه ای یا میله ای که با چسب پوشانده شده است استفاده می کنند و آن را هر چند ساعت یک بار مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند؛  تعداد ذرات جمع آوری شده به طور متوسط ​،​منعکس کننده ذراتی است که در هر دوره ۲۴ ساعته از آن ناحیه عبور می کنند؛ سپس این اندازه گیری به گرده در هر متر مکعب تبدیل می شود. برای شمارش هاگ های شناور در هوا نیز از همین روش استفاده می شود.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

برخی از دانشمندان تصور می کنند که اندازه گیری تعداد گرده های در هوا کار بیهوده و زمان بری است زیرا در مرحله تحليل، دانه هاي گرده يك به يك در ميكروسكوپ شمارش مي شوند و از طرف دیگر تشخیص تفاوت بین گرده ها بسیار زمان بر است و چاره ای باقی نمی ماند جزآن که همه گرده ها را در متغیر جمع کنند و این به طور کلی دقت اندازه گیری را پایین می آورد و با توجه به ماهیت نادرست اندازه گیری، تعداد کل گرده روزانه اغلب به همین میزان کم، متوسط ​​یا زیاد گزارش می شود.در ایالات متحده آمریکا، The American Academy of Allergy, Asthma & Immunology یا آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا تعداد گرده ها را به صورت روزانه محاسبه می کند.

آزمایش و تشخیص بیماری تب یونجه

اگر شخصی گزارش دهد که دارای علائمی مانند تب یونجه است، پزشک باید تاریخ گزارش او را ثبت کند و بعد به معاینه کامل جسمی بیمار می پردازد و اگر لازم باشد آزمایش آلرژی را انجام می دهد. طبق گفته های کلینیک مایو، یکی دیگر از روش های تشخیص بیماری تب یونجه، انجام آزمایش پوستی است که در جریان آن پزشکان پوست را روی بازوی فرد یا قسمت فوقانی آن با مواد مختلف لکه دار می کنند.

گاهی نیز برای تشخیص آلرژی ناشی از تب یونجه از آزمایش خون استفاده می شود. این آزمایش پاسخ سیستم ایمنی بدن به آلرژن خاص را با اندازه گیری میزان آنتی بادی های ایجاد کننده آلرژی در جریان خون، ارزیابی می کند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

پیشگیری و درمان بیماری تب یونجه

مهم ترین راه برای پیشگیری از بیماری تب یونجه این است که تشخیص دهید به چه نوع گرده ای حساسیت دارید و بعد طوری برنامه ریزی نمایید که فعالیت های تان در فضا های باز و در طبیعت و به خصوص در مکان هایی که این گرده گیاه بیش از همه وجود دارد محدود شود. علاوه بر این بهتر است از رفت و آمد و حضور در این مکان ها، در فصولی که گرده افشانی صورت می پذیرد خودداری کنید. به عنوان مثال بسیاری از چمن ها معمولاً در اواخر بهار و اوایل تابستان گرده افشانی می کنند و اکثر قارچ ها نیز هاگ های خود را در بعد از ظهر و اوایل عصر آزاد می کنند. اگر ناچار به حضور در چنین مکان هایی هستید توصیه می شود از ماسک و عینک استفاده کنید.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

توصیه می شود در فصول گرده افشانی درها و پنجره ها را بسته نگه دارید و از دستگاه های تصفیه هوا و سیستم های تهویه مطبوع در خانه

مبتلایان به آلرژی ممکن است با داروهای طراحی شده برای خاموش کردن یا فریب حساسیت ایمنی در بدن، علائم بیماری را کنترل نمایند؛ چه برای درمان آلرژی تب یونجه از دارو های مبتنی بر نسخه پزشک استفاده کنید و چه بدون نسخه پزشک داروهایی برای درمان آن تهیه نمایید؛ خوب است بدانید که اکثر داروهای درمان کننده آلرژی، با آزاد کردن مواد شیمیایی موجود در بدن که به طور طبیعی به هیستامین – پروتئینی که به آلرژن واکنش می دهد و باعث ایجاد پاسخ ایمنی می شود – متصل می شوند کار می کنند.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

سایر داروهای آلرژی به علائم موجود در منبع حمله می کنند. اسپری های بینی حاوی مواد فعال هستند که با آرامش بخش رگ های خونی تحریک شده در بینی از بین می روند در حالی که قطره های چشم هم مرطوب هستند و هم التهاب را کاهش می دهند. در کنار این ها پزشکان ممکن است داروهای تزریقی تیز تجویز نمایند که به کنترل بیماری کمک می کند.

دارو های ضد آلرژی ممکن است برای کودکان و افرادی که در سنین پایین تر هستند؛ مشکلاتی را ایجاد نمایند و بیشتر مشکلات مرتبط با آن به دلیل عدم تشخیص دوز صحیح این دارو ها برای کودکان رخ می دهد.

سایر گزینه های درمان تب یونجه  که می توانند به عنوان گزینه های جایگزین و مکمل به کار گرفته شوند؛ برای مثال می توان به طب سوزنی اشاره کرد که می تواند در درمان این عارضه موثر واقع شود.

تب یونجه چیست – علائم تب یونجه

در کنار سایر دارو ها، پروبیوتیک ها نیز ممکن است در متوقف کردن خارش چشم ها و آبریزش بینی مفید باشند. یک بررسی در سال ۲۰۱۵ که در مجله بین المللی آلرژی و راینولوژی منتشر شد نشان داد افرادی که از تب یونجه رنج می برند توانسته اند با مصرف پروبیوتیک ها آن را به صورت قابل قبولی کنترل کنند اگر چه صحت اینکه پروبیوتیک ها درمانی مؤثر برای آلرژی های فصلی هستند هنوز کاملاً اثبات نشده است.