آشنایی کامل با بیماری ام اس
- توسط : محبوبه خاوری
- در : ۱۳۹۹-۰۴-۰۲
- در : اخبار پزشکی سلامت زنان سلامت عمومی
بیماری ام اس یا MS که نام کامل آن مولتیپل اسکلروزیس Multiple Sclerosis است بیماری است که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد و در جریان آن مغز و نخاع تحت تأیر قرار می گیرند و سیستم ایمنی بدن به اشتباه به میلین که پوشش محافظ اطراف الیاف عصبی است حمله می کند. از بین رفتن میلین منجر به “اسکلروز” یا تشکیل بافت اسکار می شود و علاوه بر این اختلال هایی را نیز در توانایی سلول های عصبی در انتقال سیگنال ها به صورت تکانه های الکتریکی، به وجود می آورد. با ما باشید تا بدانیم علت ام اس چیست؛ چگونه می توان به تشخیص ام اس پرداخت. در پایان شما اطلاعات خوب و نسبتاً کاملی از این بیماری خواهید داشت.
دکتر کارن بلیتز Dr. Karen Blitz، مدیر مرکز مراقبت از مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) North Shore-LIJ در East Meadow، نیویورک درباره بیماری ام اس می گوید: “ام اس را می توان یک اختلال خود ایمنی معرفی کرد. این بدان معناست که به دلایلی، سیستم ایمنی بدن شما به صورت نادرست عمل می کند و نسبت به سیستم عصبی مرکزی شما تحمل ناپذیر می شود.”
علت ام اس – تشخیص ام اس
علت بیماری ام اس چیست؟
مشخص نیست چه عاملی باعث ایجاد این بیماری می شود؛ ام اس می تواند یک دوره غیرقابل پیش بینی و متفاوت را در بین بیماران طی کند. افراد مبتلا به ام اس می توانند انواع نارسایی عصبی مربوط به عملکرد مغز و نخاع را تجربه کنند. براساس گزارشات کتابخانه ملی ایالات متحده، ام اس می تواند شامل مشكلات مربوط به بینایی، كنترل ماهیچه ها و مشکلات حسی در اندام ها شود.
براساس اعلام مرکز ملی سلامت ایالات متحده، بیماری ام اس ۴۰۰،۰۰۰ نفر در آمریکا و حدود ۲٫۵ میلیون نفر را در سطح جهان مبتلا می کند. بیماران مبتلاء به ام اس به طور معمول بین ۲۰ تا ۴۰ ساله هستند و این بیماری بیشتر از آقایان، خانم ها را درگیر خود می نماید.
تشخیص بیماری ام اس
تشخیص MS اغلب دشوار است و نیاز به کارآزمایی بالینی دارد؛ برای تشخیص بیماری ام اس باید پرونده پزشکی بیمار را بررسی کرد و سوابق بیماری او را مورد مطالعه قرار داد و سپس معایناتی رو روی بیمار انجام داد و او را تحت آزمایش های لازم قرار داد.
طبق بررسی انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس ایالات متحده، نمی توان با چند معاینه ساده و اکتفاء به یکی دو علائم و یا نتایج دو سه آزمایش به صورت قطع به تشخیص ام اس نظر داد.
علت ام اس – تشخیص ام اس
آزمایشات مربوط به ام اس شامل امتحانات عصبی (برای آزمایش عملکرد عصب، احساس و رفلکس) و تصویر رزونانس مغناطیسی (MRI) می شود.
MRI جای زخم یا ضایعات در مغز و نخاع را مشخص می کند. یکی از جنبه های اصلی تشخیص بیماری ام اس تعیین این موضوع است که آیا آسیب عصبی در بیش از یک نقطه وجود دارد یا خیر و آیا این آسیب در زمان های مختلف رخ داده است یا نه.
در سال ۲۰۱۷، پنل بین المللی تشخیص بیماری مولتیپل اسکلروزیس دستورالعمل های جدیدی منتشر کرد که به معیارهای اصلاح شده مک دونالد معروف است و در آن از MRI ها و تجزیه و تحلیل مایعات مغزی برای تشخیص سریع MS استفاده می شود.
علت ام اس – تشخیص ام اس
آزمایش خون برای تشخیص ام اس
در مواردی از آزمایش خون برای تشخیص بیماری ام اس استفاده می شود اما هدف از استفاده از آن بیشتر برای تشخیص بیماری های مشابه به ام اس است نه خود ام اس. به عبارتی آزمایش خون نمی تواند ثابت کند که یک فرد مبتلاء به ام اس است بلکه بیماری های مشابه آن چون لایم، واسکولیت، اختلال عملکرد تیروئید، کمبود B12 و سردردهای میگرنی را در بدن فرد تشخیص می دهد که شباهت هایی با ام اس دارند.
پس از آزمایش های گوناگون یک متخصص نتایج حاصل از آن ها و معاینات و بررسی های سوابق خانوادگی را همچون قطعات پازل در کنار هم قرار می دهد و سپس به بررسی کلیت نتایج می پردازد و در خصوص مبتلاء بودن یا عدم ابتلاء فرد به ام اس نظر می دهد و به تشخیص بالینی می رسد.
علت ام اس – تشخیص ام اس
علائم بیماری ام اس
علائم بیماری ام اس بسته به اینكه فیبرهای عصبی تحت تأثیر قرار بگیرند یا خیر، در هر بیمار متفاوت است. بر اساس تحقیقات کلینیک مایو، بیماری ام اس می تواند علائم و نشانه های زیر را داشته باشد:
- تهوع یا ضعف که می تواند در یک طرف بدن یا پاها و تنه ایجاد شود.
- احساس “شوک الکتریکی” هنگام حرکت گردن که به عنوان نشانه لرمیت نیز شناخته می شود.
- عدم هماهنگی یا پیاده روی ناپایدار.
علت ام اس – تشخیص ام اس
- تاری دید، از بین رفتن جزئی یا کلی بینایی در یک چشم در یک زمان که معمولاً با درد هنگام حرکت چشم همراه است.
- درد یا احساس سوزن سوزن شدن در نواحی مختلف بدن.
- سرگیجه و خستگی.
- لکنت زبان.
- مشکلات روده، مثانه یا عملکرد جنسی.
علت ام اس – تشخیص ام اس
علائم MS هر بیمار ممکن است متفاوت باشد. براساس اطلاعات كتابخانه ملي آمريكا بيماران اما اس معمولاً با يكي از چهار دوره بيماري ام اس روبرو هستند.
دوره Relapsing-Remitting
در دوره Relapsing-Remitting حمله علائم MS (عود) مشخص می شود و به دنبال آن دوره هایی بدون علائم (بهبودی) رخ می نماید و حملات با گذشت زمان بدتر نمی شوند. در حدود ۸۰٪ از بیماران مبتلا به ام اس به نوع Relapsing-Remitting آن مبتلاء هستند.
دوره Secondary-Progressive
بعد از گذشت حدود ۱۰ سال از شروع ام اس رخ می دهد و در جریان آن، بازگشت به بیماری عود کننده است و این الگو می تواند به ان اس ثانویه پیشرونده تغییر کند. در Secondary-Progressive حملات به تدریج بدتر می شوند و هیچ دوره تسریعی برای آن وجود ندارد.
علت ام اس – تشخیص ام اس
دوره Primary-Progressive
Primary-Progressive دومین نوع رایج ام اس محسوب می شود مه بدون عود یا عود مجدد است. این نوع با علائم مداوم و به طور مداوم وخیم مشخص می شود. در حدود ۱۰-۲۰٪ از بیماران مبتلا به ام اس که دارای ام اس Primary-Progressive هستند.
دوره Progressive-Relapsing
در ابتدا با علائم مداوم و رو به وخامت ثابت، شبیه به Primary-Progressive ظاهر می شود اما این نوع نادر شامل حملات علائم شدیدتر ام اس است.
در حالی که اکثر بیماران ام اس یکی از دوره های بیماری را که در بالا ذکر شده است تجربه می کنند اما ام اس fulminant یکی از انواع بسیار نادر ام اس است که بیشتر کودکان و نوجوانان را مبتلاء می کند. ام اس fulminant شباهت های زیادی به ام اس Relapsing-Remitting دارد اما به نسبت آن سرعت پیشرفت بیشتری دارد.
علت ام اس – تشخیص ام اس
عوامل هشدار دهنده در خصوص ام اس
هر کسی می تواند به ام اس مبتلاء شود و علت مشخصی هم برای آن وجود ندارد. طبق گفته کلینیک مایو عوامل مختلفی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند که ممکن است شامل موارد زیر شود:
جنسیت
خطر ابتلاء به بیماری ام اس در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است؛ زنان بیشتر به ام اس Relapsing-Remitting مبتلاء می شوند.
سابقه خانوادگی
داشتن والدین یا خواهر و برادر با بیماری ام اس، احتمال ابتلاء به آن را در افراد بیشتر می کند.
علت ام اس – تشخیص ام اس
عفونت های خاص
بسیاری از عفونت های ویروسی به ام اس مرتبط هستند. برای مثال ویروس اپشتین–بار که باعث mononucleosis عفونی می شود می تواند منجر به ام اس شود.
نژاد
در میان نژاد های مختلف افراد سفید پوست احتمال بیشتری به ابتلاء به ام اس دارند و به خصوص درصد احتمال افرادی از تبار اروپای شمالی بیشتر از سایر سفید پوستان سایر مناطق جهان است. در این میان افرادی از نژاد های زرد آسیایی، سیاه پوستان آفریقایی و افرادی که اصالتاً بومی آمریکا بوده اند (سرخ پوستان و بومی های ساکن در آمریکای جنوبی) کم ترین احتمال ابتلاء به ام اس را دارند.
اقلیم
ام اس در کشورهایی که از استوا فاصله دارند از جمله جنوب کانادا، شمال ایالات متحده، نیوزلند، جنوب شرقی استرالیا و اروپا بیش از سایر مناطق رایج است و به همین ترتیب بیماری ام اس در کشورهایی که به استوا نزدیک هستند کمتر دیده می شود. پایین آمدن سطح ویتامین D و قرار گرفتن بیش از حد در برابر نور خورشید نیز از عواملی هستند که ریسک ابتلاء به ام اس را افزایش می دهند.
علت ام اس – تشخیص ام اس
سابقه بیماری های خود ایمنی
ابتلا به بیماری تیروئید، دیابت نوع ۱ یا بیماری التهابی روده ممکن است فرد را در معرض خطر ابتلاء به ام اس قرار دهد. (تأثر این عامل در ابتلاء به ام اس پایین است).
برای افرادی که مبتلا به ام اس هستند فاکتورهای خاصی از شیوه زندگی و سبک زندگی بوده اند که با بروز این بیماری در آن ها ارتباط داشته اند. برای مثال افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. علاوه بر این پژوهش های اخیر نشان داده اند که ورزش کردن نیز فاکتور دیگری است که در ابتلاء به ام اس نقش دارد و به نظر می رسد افرادی که به صورت منظم ورزش می کنند کمتر از افرادی که فعالیت های ورزشی دارند به ام اس مبتلاء می شوند.
علت ام اس – تشخیص ام اس
درمان و داروی مناسب برای ام اس
همان طور که اشاره شد علت بیماری ام اس ناشناخته است و هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما با این حال روش هایی وجود دارند که می توان از آن ها به عنوان یک درمان یا داروهای کنترل ام اس یاد کرد که می توانند پیشرفت آن را کند کنند و آن را تحت کنترل بیشتری در آورند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) چندین دارو را به عنوان دارو هایی که می توانند روند ام اس را کندتر نمایند به ثبت رسمی رسانده است. این دارو ها می توانند تعداد عودهای بیماری را کاهش دهند و به مدیریت علائم عمده آن کمک کنند. بیایید با عمده ترین و مهم ترین این دارو ها آشنا شویم:
كورتيكواستروئيدها
طبق گفته هاي كلينيك مايو، كورتيكواستروئيدها در ارتباط با التهاب هستند و رایج ترین دارو برای ام اس محسوب می شوند. پردنیزون خوراکی و متیل پردنیزولون داخل وریدی دو داروی کورتیکواستروئید هستند.
اینترفرون ها
اینترفرون ها پیشرفت علائم ام اس را کند می کنند اما استفاده از آن ها بدون عوارض نیست؛ اینترفرون ها می توانند منجر به آسیب کبدی شوند. نمونه های اینترفرون ها شامل Betaseron و Avonex و Rebif می شود.
گلاتیرامر
گلاتیرامر با نام تجاری Copaxone شناخته می شود ، این داروی IV می تواند مانع حمله سیستم ایمنی به میلین شود. به گفته کلینیک مایو، عوارض جانبی آن می تواند شامل تنگی نفس و گرگرفتگی باشد.
ناتالیزوماب
ناتالیزوماب به عنوان تایسابری نیز شناخته می شود ، این ماده در صورت عدم استفاده از داروهای دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. ناتالیزوماب مانع از انتقال سلول های ایمنی از خون به سیستم عصبی مرکزی می شود.
میتوکسانترون
میتوکسانترون به عنوان Novantrone نیز شناخته می شود. میتوکسانترون سرکوب کننده سیستم ایمنی است و معمولاً فقط در ام اس پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد زیرا این دارو خطرات مشکلات قلبی را به همراه دارد.
علت ام اس – تشخیص ام اس
برای مبتلایان به ام اس که تحمل عوارض ناشی از تزریق را ندارند و یا کسانی که می خواهند تنها با استفاده از یک قرص حالشان بهتر شود سه داروی خوراکی وجود دارد که توسط FDA تأیید شده است و شامل موارد زیر می شود:
- (Tecfidera (dimethyl fumarate
- (Aubagio (teriflunomide
- (Gilenya (fingolimod
سایر روشهای درمانی ام اس علائم را مدیریت می کنند یا ناتوانی های ناشی از این بیماری را برطرف می نمایند. طبق گفته کلینیک مایو، متخصصان فیزیکی و حرفه ای می توانند تمرینات انعطاف پذیری و افزایش قدرت و همچنین استفاده از دستگاه های سازگار را برای کمک به بیماران اما اس تجویز کنند تا آن ها را در انجام کارهای روزانه شان یاری دهند.
به گفته مرکز ملی سلامت ایالات متحده آمریکا، برخی از اقدامات بهداشتی مکمل می توانند به سهولت در علائم بیماری ام اس کمک کنند. به عنوان مثال ورزش هایی چون یوگا و تای چی می توانند در بهبود خستگی و داشتن روحیه بهتر در این بیماران مفید باشند. THC و کانابینوئیدها ممکن است به اسپاسم و درد کمک کنند. داروهای مشتق از ماری جوانا در حال حاضر توسط FDA تأیید نمی شوند. با این حال کانادا و برخی از کشورهای اروپایی، یک اسپری دهان که به کنترل عضلات کمک می کند را به تصویب رسمی و استفاده عمومی رسانده اند.
علت ام اس – تشخیص ام اس
پیشرفت در تحقیقات مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
در سال ۲۰۱۸، FDA استفاده از اوكریلیزوماب را برای معالجه ام اس relapsing-remitting و ام اس primary-progressive تصویب كرد و در آزمایشات کلینیکی، پیشرفت بیماری در هر دو شکل به طور چشمگیری کاهش یافت. مشخص شده است که در بیماری ام اس سلول های B (نوعی گلبول سفید) در ضایعات یا نواحی زخم جمع می شوند. اوكریلیزوماب که یک آنتی بادی است، انواع خاصی از سلول های B را در بدن هدف قرار داده و از بین می برد.
براساس بررسی سال ۲۰۱۹ که در ژورنال Lancet منتشر شده است ، از ژانویه سال ۲۰۱۹، سایر داروهای موثر بر درمان ام اس که بسیار نیز امید بخش هستند در مراحل کارآزمایی بالینی قرار گرفته اند و یکی از آن ها داروی Ibudilast است که یک داروی موثر برای درمان ام اس تشخیص داده شده است. در جریان آزمایش این دارو گزارش شده است که در اثر استفاده از آن میزان آتروفی مغز حدود ۴۸٪ کاهش یافته است.
در کنار این ها محققان در حال انجام پژوهش های گسترده ای در خصوص درمان ام اس در کودکان هستند و سعی می کنند تأثیر دارو های معرفی شده را در درمان کودکان بررسی نمایند.
علت ام اس – تشخیص ام اس
یشتر تحقیقات فعلی در مورد درمان ام اس، بر شناسایی نشانگرهای زیستی جدید برای این بیماری، به ویژه مواردی که می تواند نشانگر تخریب نورون ها باشد متمرکز شده است.
دیدگاه ها
0 دیدگاه