حقایق زندگی ماری کوری

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۴-۰۸
• در : بیوگرافی افراد مشهور بیوگرافی شعرا و دانشمندان

ماری کوری Marie Curie اولین زن تاریخ است که موفق به دریافت جایزه پر افتخار نوبل در رشته فیزیک و شیمی شده است. او یک فیزیکدان، شیمیدان و پیشگام در مطالعه تشعشعات و پرتو ها بوده است. در این مقاله قرار است به آشنایی با زندگی نامه ماری کوری بپردازیم و با برخی از حقایق زندگی این دانشمند بزرگ آشنا شویم.

همان طور که اشاره شد ماری کوری نخستین زنی است که موفق به دریافت جایزه نوبل شد و اولین شخصی است که توانست دو بار این جایزه معتبر را دریافت کند؛ اولین بار در رشته فیزیک و به همراه همسرش پیر کوری و هنری بکرل به خاطر کشف عناصر پولیونیوم و رادیوم در سال ۱۹۰۳ و دومین بار در سال ۱۹۱۱ و در رشته شیمی به کسب این این جایز نائل شد. لینوس پاولینگ نیز دومین دانشمندی بود که توانست بعد از ماری کوری به دریافت دوباره جایزه نوبل دست یابد.

ماری کوری در طول زندگی خود به طور گسترده با رادیوم کار کرد؛ ویژگی های مختلف آن را توصیف کرد و پتانسیل های درمانی آن را بررسی نمود اما در نهایت همین ماده نیز او را به قتل رساند. او در سال ۱۹۳۴ و بر اثر سرطان خون که ناشی از قرار گرفتن در معرض پرتو های رایواکتیو بود در گذشت.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

تولد و اوایل زندگی ماری کوری

ماری کوری در سال ۷ نوامبر ۱۸۶۷ در ورشو لهستان به دنیا آمد. نام اصلی او ماریا (مانیا) سالومه اسکلودوفسکا بود و بعد ها و در جریان تحصیل در فرانسه نام کوچک خود را به ماری تغییر داد که بیشتر حالت فرانسوی داشت و در پی ازدواج با پیر کوری نیز نام فامیلی کوری جایگزین اسکلودوفسکا شد.

بیشتر بخوانید : آشنایی کامل با انرژی پتانسیل

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

ماری پنجمین و کوچکترین فرزند خانواده بود؛ او سه خواهر و یک برادر بزرگتر از خود داشت؛ پدر او ولادیسلاو معلم فیزیک و ریاضی بود و مادرش برونیسلاوا نیز کاتولیک معتقدی بود که در یکی از معتبرترین مدارس دخترانه ورشو، سمت مدیریت مدرسه را بر عهده داشت و این موضوع سبب می شد که والدین ماری بیش از دیگران به درس و تحصیل فرزندانشان توجه کنند.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

مادر ماری که به بیماری سل مبتلاء بود در سال ۱۸۷۸ در اثر این بیماری از دنیا رفت؛ مرگ مادر تأثیر عمیقی بر او داشت؛ در دوران کودکی عادت داشت همراه با خواهرانش به کلیسا برود و بر طیق تربیت کاتولیکی مادرش رشد یابد اما بعد از از دست دادن او، ماری جوان کلیسا را ترک کرد و بعد ها و طبق گفته های خودش همانند شوهرش پیر که هیچ دینی نداشت؛ او هم پیرو هیچ دینی نبود.

مرگ مادرش اما تبعات دیگری هم داشت و موجب افسردگی او شد و ماری تا پایان عمر در نبرد بی پایانی بر علیه آن بود. بر اساس کتاب “Obsessive Genius” نوشته باربارا گلدسمیت : “مرگ مادر ماری سبب شد که او دیگر هرگز به خیرخواهی خدا ایمان نداشته باشد.”

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

در سال ۱۸۸۳، در سن ۱۵ سالگی، ماری کوری از دبیرستان فارغ التحصیل شد و حتی یک سال زودتر از هم کلاسی هایش تحصیلات متوسطه خود را به پایان رساند. ماری و خواهر بزرگترش، برونیا هر دو آرزو داشتند تحصیلات عالیه را دنبال کنند و به دانشگاه بروند اما در آن زمان در  دانشگاه ورشو به زنان اجازه تحصیل داده نمی شد و چاره ای نبود جز آن که لهستان را ترک کنند و به کشور فرانسه بروند تا شانس ادامه تحصیل در دانشگاه را داشته باشند. اما از آن جا که پدرشان از کار برکنار شده بود و وضع مالی خوبی نداشتند به ناچار برونیا به تنهایی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و ماری در لهستان ماند و به شغل معلم سرخانگی رو آورد تا ضمن تأمین مخارج خودش، خرج تحصیل خواهرش که در رشته پزشکی مشغول به تحصیل بود را نیز تأمین نماید و به ناچار به انتظار شرایط مناسب بماند.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

سرانجام و با ازدواج برونیا با یکی از همکلاسی هایش فرصت لازم برای ماری به دست آمد و او در سال ۱۸۹۱ برای ادامه تحصیل عازم پاریس شد.
هنگام ثبت نام در دانشگاه سوربن پاریس، ماری نام خود را از ماریا به ماری تغییر داد تا با نام نسبتاً جدیدش که بیشتر فرانسوی بود از هر لحاظ آماده زندگی در پاریس باشد. ماری کوری دانشجویی بسیار سخت کوش و ممتازی بود و بهترین دانشجوی کلاس محسوب می شد و به خاطر استعداد و تلاش بی نظیرش، بورس تحصیلی الکساندروویچ Alexandrovitch را برای دانشجویان لهستانی که در خارج از کشور تحصیل می کردند، دریافت کرد. این بورس تحصیلی به ماری کوری کمک کرد تا کلاس های مورد نیاز برای تکمیل دوره های درسی دانشگاه را گذرانده و مدرک تحصیلی خود را در رشته های فیزیک و ریاضیات در سال ۱۸۹۴ به دست آورد.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

آشنایی با پیر کوری

یکی از استادان ماری از او خواسته بود تا به بررسی خصوصیات مغناطیسی و ترکیب شیمیایی فولاد بپردازد؛ در جریان رسیدگی به این تحقیقات بود که ماری به دیدن یک فیزیکدان فرانسوی رفت؛ این شخص پیر کوری بود که در آن زمان یک پژوهشگر برجسته علمی محسوب می شد.
پیر در حوزه کریستالوگرافی کار می کرد و موفق به کشف اثر پیزوالکتریک شد. علاوه بر این او چندین ابزار برای اندازه گیری میدان های مغناطیسی و برق طراحی کرده بود. پیر و ماری در تابستان سال ۱۸۹۵ ازدواج کردند.

بیشتر بخوانید : آشنایی با پنج تعریف اساسی از ماده

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

اکتشافات رادیو اکتیو

ماری کوری توسط گزارشات فیزیکدان آلمانی ویلهلم رونگتن از کشف اشعه X و گزارش فیزیکدان فرانسوی، هنری بکرل، از پرتو های مشابه “پرتوهای بکرل” که توسط نمک های اورانیوم ساطع شده بود؛ به این موضوع علاقمند گردید. بر اساس کتاب باربارا گلدسمیت، ماری کوری یکی از دو صفحه فلزی را با یک لایه نازک از نمک های اورانیوم پوشاند؛ سپس قدرت اشعه های تولید شده توسط اورانیوم را با استفاده از ابزارهایی که توسط همسرش پیر طراحی شده بود، اندازه گیری کرد. ابزارهای مذکور جریان های الکتریکی ضعیفی را ایجاد می کردند که هوا بین دو صفحه فلزی با اشعه اورانیوم بمباران می کرد. ماری دریافت که ترکیبات اورانیوم اشعه های مشابه را نیز منتشر می کنند. علاوه بر این، قدرت این پرتوها بدون در نظر گرفتن این که آیا ترکیبات در حالت جامد هستند یا مایع یکسان باقی مانده است.

ماری به آزمایش بیشتر ترکیبات اورانیوم ادامه داد. او با سنگ معدن اورانیوم غنی به نام پیچ‌بِلِند آزمایش ها را تکرار کرد و دریافت که حتی با حذف اورانیوم، پرتو های ساطع شده پیچ‌بِلِند قوی تر از آن هایی هستند که توسط اورانیوم خالص ساطع می شوند. او مشکوک شد که این شاید این موضوع وجود عنصر کشف نشده ای را نشان می دهد که تا آن زمان کسی موفق به شناسایی آن نشده است.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

در مارس ۱۸۹۸، ماری کوری یافته های خود را در یک مقاله علمی ثبت کرد و در همین مقاله بود که او اصطلاح “رادیواکتیویته” را برای اولین بار به کار برد. در این مقاله او از دو موضوع انقلابی کاملاً جدید رو نمایی کرد؛ او اظهار داشت که اندازه گیری رادیواکتیویته امکان کشف عناصر جدید را فراهم می آورد و آن رادیواکتیویته خاصیت اتم است.

ماری و پیر کوری با هم کار می کردند تا بارهای پیچ‌بِلِند را بررسی کنند. این زوج پروتکل های جدیدی را برای جداسازی پیچ‌بِلِند در اجزای شیمیایی آن تهیه کردند. ماری اغلب تا پاسی از شب کار می کرد و دیگ های بسیار بزرگ و میله های آهنی سنگین و بلندی را که به اندازه قد خودش بودند جا به جا می کرد. ماری و پیر دریافتند که که دو جزء شیمیایی – یکی شبیه به بیسموت و دیگری مانند باریم – رادیواکتیو هستند.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

در ژوئیه سال ۱۸۹۸ آن ها نتایج آزمایشات خود را منتشر نمودند. آن ها در خصوص این کشف نوشتند که این ترکیب مانند بیسموت حاوی یک عنصر رادیواکتیو قبلاً کشف نشده و آن ها نام آن را به افتخار کشور اصلی ماری، یعنی لهستان، پولونیوم نام نهادند. در پایان همان سال، آن ها یک عنصر رادیواکتیوی دیگر نیز کشف کردند و نام رادیوم که در زبان یونانی به معنای “پرتو و شعاع” است را برایش انتخاب نمودند. این زوج دانشمند در سال ۱۹۰۲ موفق به استخراج رادیوم خالص شدند.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

در ژوئن سال ۱۹۰۳ ماری کوری اولین زنی در فرانسه بود که از پایان نامه دکتری خود دفاع کرد. در نوامبر همان سال، ماری و پیر به همراه هنری بکرل، به دلیل تلاش های مشترک خود در “پدیده تشعشع رادیواکتیو” موفق به دریافت جایزه نوبل در رشته فیزیک شدند. کمیته انتخاب نامزد های جایزه نوبل در ابتدا با اعطاء جایزه به ماری مخالفت کردند زیرا ماری یک زن بود و تا آن زمان هیچ زنی موفق به دریافت نوبل نشده بود. با اصرار پیر مبنی بر این که همسرش تحقیقات اصلی این کشف بزرگ را عهده داشته و سهم ماری در آن از او و حتی هنری بکرل بیشتر بوده است؛ کمیته دست از مخالفت برداشت و جایزه نوبل آن سال به صورت مشترک به ماری و پیر کوری و هنری بکرل اعطاء شد.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

مرگ پیر کوری و دریافت دومین جایزه نوبل

در سال ۱۹۰۶، پیر کوری در یک سانحه غم انگیز و در اثر تصادف با یک درشکه اسب از دنیا رفت و ماری را تنها گذاشت. دانشگاه سوربن بلافاصله کرسی استادی در رشته فیزیک عمومی خود را که قبلاً در اختیار پیر بود به همسر او، ماری واگذار کرد و ماری باز هم در نقش نخستین زن ظاهر شد زیرا پیش از آن هیچ زنی نتوانسته بود به این مقام برسد و در آن نقش خدمت نماید.

در سال ۱۹۱۱ ماری به دلیل کشف عناصر پولونیوم و رادیوم، جایزه نوبل دوم را این بار در شیمی دریافت کرد. صد سال بعد یعنی سال ۲۰۱۱ به مناسبت صدمین سال اعطای جایزه نوبل شیمی به ماری کوری؛ “سال بین المللی شیمی” نام گرفت.

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

درگذشت ماری کوری

در ۴ ژوئیه سال ۱۹۳۴، ماری کوری در اثر کم خونی آپلاستیک درگذشت؛ کم خونی آپلاستیک بیماری است که در اثر آن مغز استخوان قادر به تولید سلول های خونی جدید نیست. این عارضه احتمالاً به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد رادیواكتیو در بدن او ایجاد شده بود. دکتری که معالجه ماری را بر عهده داشت درباره بیماری او نوشت: “مغز استخوان او نمی تواند واكنش نشان دهد زیرا در اثر تجمع طولانی مدت اشعه آسیب دیده است.”

آشنایی با زندگی نامه ماری کوری

ماری را در کنار یار و همکارش، پیر کوری در اسکاو Sceaux که ناحیه ای در جنوب فرانسه است به خاک سپردند اما بعد ها و در سال ۱۹۹۵، مدفن آن ها را به پانتئون Pantheon پاریس که آرامگاه مشاهیر فرانسوی دیگر چون ویکتور هوگو، ژان ژاک روسو، ولتر، السکاندر دومای پدر،آندره مالرو  و امیل زولا است منتقل کردند.

بیشتر بخوانید : آشنایی با نظریه نسبیت انیشتین

در سال ۱۹۴۴ ماری و همسرش پیر، باز هم افتخار دیگری را در کارنامه پرشکوه خود ثبت کردند و عنصر ۹۶ در جدول تناوبی عناصر به یاد و افتخار ماری و پیر “کوریم” نامگذاری شد.