آشنایی کامل با بیماری آلزایمر

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۴-۰۱
• در : اخبار پزشکی دانستنیها سلامت عمومی سلامتی میانسالان

بیماری آلزایمر نوعی اختلال پیشرونده مغزی است که باعث ایجاد مشکل در حافظه، تفکر و رفتار در افراد مسن می شود. طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده آمریکا (به اختصار CDC)، این اختلال حدود ۵/۷ میلیون نفر را به خود مبتلاء می کند و علاوه بر این پنجمین علت مرگ و میر در افراد ۶۵ ساله و بالاتر در این کشور است. در این مقاله قصد داریم اطلاعات مفیدی را ارائه کنیم تا ببینیم علائم آلزایمر چیست و تشخیص آلزایمر چگونه صورت می پذیرد و این اختلال چه ویژگی هایی دارد. به طور کلی این مقاله آشنایی نسبتاً کاملی از آلزایمر ارائه می نماید و دید نسبتاً واضحی از آن فراهم می کند.

دکتر براد هایمان Dr. Brad Hyman، متخصص مغز و اعصاب و مدیر مرکز تحقیقات بیماری ماساچوست در بیمارستان عمومی ماساچوست در بوستون در خصوص اختلال آلزایمر می گوید: ” بیماری آلزایمر اغلب به عنوان اختلالی شناخته می شود که در آن عقل به تدریج دچار زوال می شود که اغلب افراد مسن به آن گرفتار می شوند؛ در جریان این اختلال تغییرات منفی ویرانگری عملکرد های شناختی مغز را تحت تأثیر خود قرار می دهند. به طور کلی اصطلاح دمانیتا برای جنون و زوال عقل و از دست مهارت های فکری است به کار می رود و می توان آلزایمر را نیز یکی از در دسته های خاص دمانیتا دانست. بر اساس گزارش های Alzheimers.net بیماری آلزایمر مسئول ۷۰-۵۰٪ از موارد زوال عقل است.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

آلزایمر چگونه کشف شد؟

اولین مورد آلزایمر در سال ۱۹۰۶ توسط دکتر آلویز آلزایمر Alois Alzheimer در سال ۱۹۰۶ کشف شد. آلویز آلزایمر یک متخصص مغز و اعصاب آلمانی بود که روزی روز ها روی بافت مغزی زنی را پس از مرگ او در زیر میکروسکوپ بررسی می کرد. آلویز آلزایمر در این آزمایش به دو موضوع را شناسایی کرد: اول توده های پروتئینی غیر طبیعی بودند (که امروزه به عنوان پلاک های آمیلوئید شناخته می شوند) و موضوع دوم هم دسته های مختلفی از الیاف عصبی بودند (که امروزه تحت عنوان نوروفیبره یا همان تائو آن ها را می شناسند.)

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

تغییرات مغزی در جریان بیماری آلزایمر

در طی پنج سال اخیر تحقیقات بسیار گسترده ای بر روی تأثیرات آلزایمر بر روی مغز صورت گرفته است و ما هم اکنون با انفجار اطلاعاتی در خصوص آلزایمر و تغییرات مغزی حاصل از آن رو به رو هستیم. این مطالعات مشخص کرده اند که چهار تغییر در بافت مغز فردی که در اثر این بیماری درگذشته است دیده می شود: دو تغییر اولی همان تغییراتی هستند که دکتر آلویز آلزایمر آن ها را حدود یک قرن پیش کشف کرد اما دو تغییر بعدی به ترتیب عبارت بودند از بین رفتن سلول های عصبی و التهاب.

بیشتر بخوانید : عصب واگ و تحریک آن

در جریان بیماری آلزایمر ما شاهد افزایش ظهور پلاک ها که رسوبات پروتئینی محسوب می شوند هستیم که موجب ایجاد فضاهایی در بین سلول های عصبی می شوند. پروتئین های پیچ خورده که به عنوان پروتئین های تاو tau proteins شناخته می شوند می توانند در داخل سلول های عصبی ایجاد شوند و در کنار افزایش تعداد پلاک ها ارتباط بین سلول های عصبی را مسدود نمایند.

ادامه از دست رفتن اتصالات بین سلولهای عصبی باعث آسیب دیدن آن ها می شود تا جایی که دیگر نمی توانند در قسمت هایی از مغز موثر بر حافظه عملکرد خوبی داشته باشند و این در نهایت موجب مرگ سلول های عصبی می شود. هرچه سلول های عصبی بیشتری بمیرند قسمت هایی از مغز که استدلال، زبان و مهارت های تفکر را کنترل می کنند نیز تحت تأثیر قرار می گیرند و بافت مغز شروع به کوچک شدن می کند.

محققان همچنین گمان می كنند كه التهاب (فعالیت بیش از حد سلول های ایمنی در مغز) نقش مهمی در پیشرفت آلزایمر دارد و چیزی بیش از یک عارضه جانبه در بیماری آلزایمر محسوب می شود و نقش بیشتری از آن چه که فکر می کنیم در پیشرفت این بیماری دارد.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

علائم آلزایمر ( نشانه ها و علائم بیماری آلزایمر چیست؟)

تغییرات مغزی مرتبط با آلزایمر ممکن است یک دهه یا حتی خیلی قبل از اینکه فرد متوجه آن شود شروع شوند. طبق گزارش انجمن آلزایمر ایالات متحده، شایع ترین علامت اولیه آلزایمر یادآوری اطلاعات تازه آموخته شده مانند مکالمات اخیر، رویدادها یا نام افراد است. اما همه افراد در ابتدا با مشکلات حافظه روبرو نیستند و برخی از آن ها ممکن است ابتدا تغییراتی در رفتار، مشکلات زبان یا مشکلات بینایی خود پیدا کنند.

طبق گزارشات کلیک مایو آمریکا، نشانه ها و علائم آلزایمر در افرادی که دارای اشکال خفیف تا متوسط ​​آلزایمر هستند ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تکرار چندین باره اظهارات و سوالات.
• فراموش کردن مکالمات، قرارها یا رویدادهای تان و عدم به خاطر آوردن آن ها در زمان های بعدی.
• گم کردن معمول وسایل و قرار دادن آن ها در مکان هایی که قبلاً سابقه گذاشتن چیزی را در آن نداشته اید.
• گم شدن در مکان های آشنا.
• فراموش کردن نام عزیزان و اشیاء روزمره.
• مشکل داشتن در یافتن کلمات مناسب برای اشیاء و چیز ها و موضوعات مختلف.
• مشکل پیدا کردن برای برقراری یک مکالمه و گفتگو و یا مشارکت در صحبت با دیگران.
• مشکل در تمرکز و تفکر و مدیریت مالی
• مشکل پیدا کردن در انجام کار های روتینی که یک بار در روز انجام می شوند مانند پخت و پز، بازی که قبلاً در انجام آن مشکل نداشته اید و در نهایت فراموش کردن نحوه انجام کارهای اساسی مانند لباس پوشیدن یا حمام کردن.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

آلزایمر همچنین ممکن است علایم خلقی و رفتاری زیر را ایجاد کند:

بیشتر بخوانید : بیماری صرع چیست؟

• بی تفاوتی
• افسردگی
• بی خوابی
• عدم اعتماد به دیگران
• توهم و هذیان
• عصبانیت، آشفتگی و پرخاشگری
• از دست دادن خویشتن داری
• نوسانات خلقی
• بی علاقگی به تعاملات اجتماعی
• سرگردانی

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

افرادی که به آلزایمر مبتلاء شده اند و در مرحله پیشرفته آن قرار دارند؛ توانایی های حافظه ای و عقلی خود را با سرعت و شدت بیشتری از دست می دهند و به همین دلیل کاملاً به سایرین و خانواده و دوستان خود نیاز پیدا می کنند و به آن ها وابسته می شوند. طبق اعلام مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده، علائم این دوره بحرانی از بیماری آلزایمر می تواند شامل موارد زیر باشد:

• کاهش وزن
• عفونت های پوستی
• مشکلات بلع و جذب غذا
• تشنج
• ناله کردن، غر زدن و شکایت کردن
• افزایش زمان استراحت و خواب
• عدم کنترل مثانه و روده

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

علت بیماری آلزایمر چیست؟

علت بیماری آلزایمر نامشخص است اما محققان گمان می کنند این بیماری به ترکیبی از عوامل ژنتیکی، شیوه زندگی و عوامل محیطی وابسته است و این عوامل در بروز و شکل گیری و شدت و ضعف آن موثر هستند؛ این عوامل می توانند به مرور زمان بر مغز تأثیر بگذارند.
تحقیقات نشان داده اند پیر شدن بزرگترین عامل خطر برای ایجاد آلزایمر است. این اختلال معمولاً افراد زیر ۶۰ سال را تحت تأثیر قرار می دهد. برخی از اشکال خاص آلزایمر ممکن است ارثی باشند. براساس اعلام انستیتوی ملی سالخوردگی ایالات متحده، تنها ۱۰ درصد از موارد مبتلاء به آلزایمر در سنین پایین تر دیده شده اند بنابرین می توان آلزایمر را اختلال شایع مربوط به دوران سالخوردگی دانست که اولین علائم آن ممکن است بعد از ۶۵ سالگی ظاهر شود.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

علاوه بر سن، سایر عوامل خطرزای بیماری آلزایمر شامل موارد زیر است:

سابقه خانوادگی

افرادی که والدین یا خواهر و برادرشان با آلزایمر مبتلا هستند، خطر ابتلا به این بیماری تا حدودی در آن ها نسبت به سایر الراد بیشتر است.

وراثت و ژنتیک

ارث بردن ژن آپولیپوپروتئین-E می توانند در ایجاد آلزایمر نقش داشته باشند. (اما طبق تحقیقات کلینیک مایو ، جهش ژنتیکی کمتر از ۱٪ از افراد مبتلا به آلزایمر را تشکیل می دهد.)

سندرم داون

افراد مبتلا به سندرم داون بیشتر در معرض خطر ابتلا به آلزایمر هستند زیرا سه نسخه کروموزوم ۲۱ دارند که می تواند منجر به ایجاد پلاک های آمیلوئید بیشتر در مغز شود.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

اختلال خفیف شناختی (MCI)

MCI یک اختلال عصبی است که در افراد مسن رخ می‌دهد و شامل اختلالات شناختی همراه با اختلالات جزئی در فعالیت‌های روزمرهٔ زندگی می‌شود. MCI می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد.

صدمات شدید به سر

آسیب های سر با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط است.

سطح تحصیلات پایین

افرادی که تحصیلات کمتری دارند معمولاً احتمال این که به آلزایمر دچار شوند در آن ها بیشتر است.

تشخیص بیماری آلزایمر

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص آلزایمر وجود ندارد؛ پزشکان ممکن است یک بیمار را از نظر علائم سکته، تومورها، اختلالات تیروئید یا کمبود ویتامین مورد معاینه قرار دهند و بر اساس علائمی که در فرد وجود دارد؛ وی را مبتلاء به اختلال آلزایمر تشخیص دهند؛ زیرا این عوامل بر حافظه و شناخت فرد تأثیر می گذارند و ممکن است نشانه ای بر وجود آلزایمر باشند.
پزشکان همچنین برای ارزیابی تعادل بیمار، قدرت عضلات و هماهنگی به انجام تست های عصبی از حافظه، زبان و مهارت های اصلی ریاضی فرد مشکوک آلزایمر می پردازند و ممکن است یک سری معاینات فیزیکی نیز بر روی فرد انجام دهند.

بیشتر بخوانید : آشنایی کامل با بیماری ام اس

در کنار مرور تاریخچه پزشکی بیمار، پزشک ممکن است خانواده یا اقوام فرد را نیز از نظر داشتن سابقه آلزایمر مورد بررسی قرار دهد.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

در چند سال گذشته اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) مغز که می تواند وجود پلاک ها یا الیاف های عصبی را تشخیص دهد؛ برای تشخیص یا پایش بیماری آلزایمر مورد استفاده قرار می گیرد. در کنار این روش می توان از آزمایش مایع مغزی نخاعی و شیر نخاعی برای اندازه گیری غلظت پروتئین غیر طبیعی در مغز استفاده کرد که می تواند نشان دهنده وجود آلزایمر در فرد مشکوک به آن باشد.

درمان بیماری آلزایمر

درمانی برای آلزایمر وجود ندارد اما داروهایی وجود دارند که می توانند برخی از علائم آن را (و نه همه آن ها را) تحت کنترل در آورند. مهارکننده های کولین استراز داروهایی هستند که ممکن است به علائمی مانند اضطراب یا افسردگی کمک کنند. این داروها شامل (Donepezil (Aricept) ،Galantamine (Razadyne) و (Rivastigmine (Exelon هستند.

ممانتین (Namenda) داروی دیگری است که می تواند به کند شدن پیشرفت علائم در افراد مبتلا به آلزایمر متوسط ​​تا شدید مفید باشد؛ برخی از بیماران نیز ممکن است از داروهای ضد افسردگی برای کنترل علائم رفتاری آلزایمر استفاده کنند.

کارشناسان بر این باورند که علاوه بر دارو، عوامل مرتبط با سبک زندگی مانند فعال نگاه داشتن جسم و روح و ذهن و فعالیت های اجتماعی به سلامت مغز و عدم ابتلاء به آلزایمر کمک کنند. در کنار این موارد یک رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار، با مقادیر متوسط ​​ماهی، مرغ و لبنیات نیز می تواند در پیشگیری از این اختلال مفید باشد.

علائم آلزایمر – تشخیص آلزایمر

هم اکنون تحقیقات گسترده ای بر روی آلزایمر، ماهیت آن و نحوه درمان و پیشگیری از آن در حال انجام است؛ آزمایشات بالینی قبلی بر جلوگیری از افزایش پلاک ها در مغز متمرکز بوده اند اما این روش های درمانی آزمایشی نتوانستند نتایج چشمگیری را به وجود آورند. بنابرین آزمایش های سال های اخیر به جای تمرکز روی پلاک ها، در مورد داروهای درمانی برای این بیماری متمرکز اند. یک از روش های درمانی و پیشگیری کننده آلزایمر یافتن پاسخ به این سوال است که آیا روش هایی وجود دارد که سلول های عصبی باقی مانده مغز بهتر و کارآمدتر عمل کنند. روش بعدی که تحقیقات پیرامون آن ادامه دارد یافتن راه هایی برای خلاص شدن از شر الیاف های عصبی در مغز است و سومین راه برای درمان آلزایمر نیز بررسی این موضوع است که آیا کاهش التهاب می تواند از تغییرات مضر مغز جلوگیری کند یا خیر.