بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۱۷
• در : اخبار پزشکی

این که جمعیت جهان چند میلیارد است و روزانه چند صد نفر به آن اضافه می شود حرف کاملاً درستی است اما همیشه هم این طور نبوده است. این که شما به دنیا آمده اید و به این سن رسیده و این مقاله را می خوانید باید بابت خوش شناسی که داشته اید خوش حال باشید و بابت ژنتیک اجدادتان و سیستم دفاعی بدنشان از آن ها تشکر کنید. ثبات و سلامتی هیچ وقت در طول تاریخ یاران موافق و همراه بشر نبوده اند؛ تاریخ دوره های تاریکی را به خود دیده است که بیماری های وحشتناک و عجیبی جان میلیون ها نفر را گرفته و یا حتی برخی از تمدن ها را به کلی از بین برده اند و فقط آن دسته از افرادی که خوش شناس بوده اند و از سیستم ایمنی بدن خوبی برخوردار بوده اند توانسته اند جان سالم به در ببرند و شما نیز از نسل همین انسان ها خوش شانس بوده اید!
در قسمت قبلی این مقاله یعنی ” بدترین بیماری های همه گیر در دنیای باستان ” با بیماری های اپیدمی آشنا شدیم که برخی از آن ها سیر تاریخ را تغییر دادند و برخی حتی موجب سقوط امپراطوری هایی چون امپراطوری های آزتک و مایا شده اند. با ما باشید تا در بخش دوم این مقاله با بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر آشنا شویم.

طاعون بزرگ لندن – ۱۶۶۵ تا ۱۶۶۶

طاعون یا مرگ سیاه در آخرین شیوع خود در انگلستان موجب جا به جایی پادشاهی شد! شیوع طاعون در ۱۶۶۵ سبب شد که چارلز دوم، پادشاه انگلستان، لندن را به همراه ملازمان خود ترک کند. طاعون در آوریل ۱۶۶۵ آغاز شد و به سرعت در طی ماههای گرم تابستان گسترش یافت. علت اصلی شیوع این بیماری مرگبار جوندگان و موش های آلوده به آن بیماری بودند.

با پایان یافتن طاعون، در حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر، از جمله ۱۵٪ از جمعیت لندن، جان خود را از دست دادند. اما این پایان درد و رنج آن شهر نبود. در تاریخ ۲ سپتامبر ۱۶۶۶ ، آتش سوزی بزرگ لندن آغاز شد و به مدت چهار روز ادامه داشت و بخش بزرگی از شهر را به کلی ویران کرد.

تصویری از شهر لندن در حال سوختن در جریان آتش سوزی بزرگ این شهر – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

طاعون بزرگ مارسی – ۱۷۲۰ تا ۱۷۲۳

سوابق تاریخی می گویند که طاعون بزرگ مارسی از زمانی آغاز شد که کشتی به نام Grand-Saint-Antoine در مارسی فرانسه لنگر انداخت و محموله ای از کالا هایی را که از شرق مدیترانه حمل می کرد در آن جا تخلیه کرد. در کنار اجناس زیبا و اصیل شرقی اما کک ها و سایر جوندگانی که آلوده به طاعون بودند نیز در شهر گسترش یافت و فاجعه بزرگی را به بار آورد.
طاعون به سرعت گسترش یافت و طی سه سال بعد، حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر در مارسی و مناطق اطراف آن جان باختند. تخمین زده می شود که حدود ۳۰ درصد از جمعیت مارسی در اثر این بیماری از دست رفتند.

بیشتر بخوانید : پزشکان طاعون: جدا کردن اسطوره های پزشکی از حقایق

تصویری از شهر مارسی فرانسه – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

طاعون روسی – ۱۷۷۰ تا ۱۷۷۲

طی سال های دهه ۱۷۷۰ تا ۱۷۷۰ در شهر مسکو روسیه، طاعون بی هیچ مانعی داس مرگ را در دست گرفته بود و مردم نگون بخت این شهر را قلع و قمع می کرد. مردم وحشت زده شهر سرانجام قرنطینه را شکستند اما شورش آن ها با خشونت نیروی حکومتی رو به شد. شورش ها در سطح شهر گسترش یافت و به قتل اسقف اعظم امبروسیوس Ambrosius، که جمعیت را تشویق می کرد که برای عبادت جمع نشوند، به اوج خود رسید.
ملکه روسیه، کاترین دوم (که کاترین کبیر نیز نامیده می شود) گرفتار مصیبتی بزرگ شده بود که همه تلاش های او و حکومتش بی نتیجه مانده بود و کاترین که کاملاً از برقراری نظم و مهار طاعون ناامید شده بود حکم عجولانه ای صادر کرد که دستور داد همه کارخانه ها از مسکو به مکان دیگری منتقل کنند.

تصویری از کاترین کبیر ملکه مشهور روسیه – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

در جریان این بیماری حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر جان باختند. حتی پس از پایان طاعون، کاترین کبیر مجدداً برای بازگرداندن نظم تلاش کرد. در سال ۱۷۷۳ ، یوملیان پوگاچف ، مردی که ادعا می شود پیتر سوم (شوهر اعدام شده کاترین) است ، قیامی را رهبری کرد که منجر به کشته شدن هزاران نفر دیگر شد.

بیماری همه گیر تب زرد فیلادلفیا – ۱۷۹۳

هنگامی که تب زرد فیلادلفیا، پایتخت آن زمان ایالات متحده آمریکا را در چنگ خود گرفته بود. تفکر غلطی در بین مسئولان آن شهر اتخاذ شد که ناشی از یک فکر احمقانه بود که تصور می شد سیاه پوستان در برابر این بیماری مصون هستند و تب زرد به آن ها منتقل نمی شود. بنابرین تصمیم بر آن شد که پرستاران سیاه پوست و افرادی که منشاء آفریقایی داشتند از بیماران مراقبت کنند.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

دانش اپیدمولوژی بعد ها ثابت کرد که این بیماری توسط پشه ها حمل شده و منتقل می شود. در سال آب و هوای فیلادلفیا بسیار گرم و مرطوب بود و این نوع آب هوا به شدت در رشد و افزایش جمعیت پشه ها کمک می کرد. در نتیجه تا زمانی که این نوع آب و هوا پایدار بود و تا زمان آغاز زمستان و از بین رفتن پشه ها، در حدود ۵۰۰۰ جان خود را در اثر تب زرد فیلادلفیا از دست دادند.

آنفولانزای همه گیر – ۱۸۸۹ تا ۱۸۹۰

با ورود به عصر مدرن، طاعون که در دوره تاریخ باستان مسئول مرگ عده کثیری بود به تدریج محو می شد اما بیماری های دیگر به تدریج ظهور می کردند که به همان اندازه طاعون و شاید حتی بیشتر خطرناک بودند. یکی از این بیماری ها که در دوره های معاصر موجب مرگ میلیون ها نفر شد؛ بیماری آنفولانزا بود.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

با پیشرفت روزانه علم و تکنولوژی و بالطبع پیشرفت جوامع و افزایش پیوندهای حمل و نقل، نقل و انتقال ویروس آنفولانزا نیز ساده تر شد و لذا آنفولانزایی که در طی این سال ها رخ داد همه دنیا را گرفتار کرد. این بیماری در سراسر جهان رخ داد و باعث کشته شدن ۱ میلیون نفر شد. فقط ۵ هفته طول کشید تا این بیماری همه گیر به اوج مرگ و میر خود برسد.
این ویروس قبل از اینکه به سرعت در سرتاسر اروپا و سایر نقاط جهان به سرعت گسترش یابد در اولین ود در روسیه گزارش شد.

بیشتر بخوانید : آشنایی با طاعون یا مرگ سیاه

اپیدمی فلج اطفال آمریکا – ۱۹۱۶

همه گیری فلج اطفال که در شهر نیویورک آغاز شده است باعث ۲۷۰۰۰ مورد و ۶۰۰۰ مرگ در ایالات متحده شد. این بیماری به طور عمده کودکان را تحت تأثیر قرار می داد و بعضی اوقات بازماندگانی دارای ناتوانی دائمی را نیز بر جای می گذاشت.

ادوارد جوناس سالک، کاشف واکسن فلج اطفال – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

همه گیری های فلج اطفال به طور پراکنده در ایالات متحده رخ داد و تا زمان کشف واکسن آن توسط جوناس ادوارد سالک Jonas Edward Salk در سال ۱۹۵۴ به صورت افتان و خیزان قربانی می گرفت. بعد از ارائه گسترده واکسن فلج اطفال، موارد ابتلا به آن و نیز مرگ ناشی از آن کاهش یافت. آخرین مورد فلج اطفال در ایالات متحده در سال ۱۹۷۹ گزارش شده است. تلاش های واكسیناسیون در سراسر جهان باعث كاهش این بیماری شده است اما این بیماری هنوز به طور كلی از بین نرفته است.

آنفولانزای اسپانیایی – ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰

حدود ۵۰۰ میلیون نفر از دریاهای جنوبی تا قطب شمال قربانی آنفولانزای اسپانیایی شدند. یک پنجم این افراد درگذشتند و آنفولانزای اسپانیایی همچنان قربانی می گرفت و حتی برخی از جوامع بومی را تا مرز انقراض پیش برد. شیوع و مرگ و میر آنفولانزا با شرایط سخت سربازان و تغذیه ضعیف در زمان جنگ جهانی اول، ارتباط مستقیم داشت و شرایط جنگ و روزگار سخت پس از آن سبب شد که قربانیان ناشی از این بیماری به طور فزاینده ای گسترش پیدا کنند.

کمپ فونستون، محل نگهداری از بیماران آنفولانزای اسپانیایی در کانزاس آمریکا – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

با وجود نام آنفولانزای اسپانیایی، این بیماری احتمالاً در اسپانیا شروع نشده است. اسپانیا در طول جنگ یک کشور بی طرف بود و یکی از تصورات غلط درخصوص آنفولانزای اسپانیایی این است که این بیماری از اسپانیا ریشه گرفته است.

آنفولانزای آسیایی – ۱۹۵۷ تا ۱۹۵۸

همه گیر آنفولانزای آسیایی یکی دیگر از نمایش های جهانی آنفولانزا بود. این انفولانزا از چین برخاسته بود و جان بیش از ۱ میلیون نفر را گرفت. این ویروس که باعث ایجاد حالت اپیدمی جهانی شد، ترکیبی از ویروس های آنفولانزای مرغی بود.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها خاطر نشان می کند که این بیماری به سرعت گسترش یافته و در فوریه ۱۹۵۷ در سنگاپور و در آوریل ۱۹۵۷ در هنگ کنگ و در تابستان سال ۱۹۵۷ در شهرهای ساحلی ایالات متحده گزارش شده است.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

تعداد کشته های این بیماری بیش از ۱٫۱ میلیون نفر در سراسر جهان بود و این میزان در ایالات متحده ۱۱۶۰۰۰ نفر گزارش شده است.

همه گیری بیماری همه گیر ایدز – از ۱۹۸۱ تاکنون

ایدز از زمان شناسایی اولین مورد ، جان ۳۵ میلیون نفر را گرفته است. اچ آی وی HIV ویروس عامل ایدز است که احتمالاً از شامپانزه ها در سالب ۱۹۲۰ در آفریقای غربی، به انسان منتقل شده است. این ویروس بی مهابا در سرتاسر جهان راه خود را باز کرد و اکنون جمعیت مبتلا به آن در حدود ۶۴٪ از ۴۰ میلیون نفر تخمین زده می شود.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

برای ده ها سال، این بیماری درمان شناخته شده ای نداشت، اما داروهای ایجاد شده در دهه ۱۹۹۰ اکنون به مبتلایان به این بیماری اجازه می دهد با یک درمان منظم بتوانند از طول عمر یک انسان سالم برخوردار باشند و خبر دلگرم کننده این است که در  دو نفر در اوایل سال ۲۰۲۰ از ابتلا به ویروس اچ آی وی درمان شده اند!

همه گیری آنفولانزای خوکی – ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰

بیماری همه گیر آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ ناشی از سویه جدید H1N1 بود که در بهار سال ۲۰۰۹ در مکزیک سرچشمه گرفت است. براساس گزارشات CDC، در طی یک سال این ویروس حدود ۱٫۴ میلیارد نفر در سرتاسر جهان را آلوده كرده و بین ۱۵۱،۷۰۰ تا ۵۷۵٫۴۰۰ نفر را نیز کشته است.

مرکز پزشکی Sutter Delta در آنتیاچی، کالیفرنیا در ۳۰ آوریل ۲۰۰۹ که به مناسبت آنفولانزای خوکی به صورت صحرایی برپا شده بود – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

CDC گزارش داد كه همه گیر آنفولانزای ۲۰۰۹ در درجه اول كودكان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار داد و ۸۰ درصد از مرگ و میرها در افراد جوان تر از ۶۵ سال بودند. این موضوع با توجه به این که بیشتر انواع ویروس های آنفلوانزا، از جمله آنهایی که باعث آنفولانزای فصلی می شوند، بیشترین درصد مرگ و میر را در افراد ۶۵ ساله و بالاتر ایجاد می کند می کردند؛ لذا مورد جدید آنفولانزای خوکی به نظر غیرعادی می رسید. اما به زودی جواب این معما به نحوی داده شد؛ در مورد آنفلوانزای خوکی، به نظر می رسد افراد مسن قبلاً ایمنی کافی نسبت به گروه ویروس هایی که H1N1 را موجب می شدند؛ را به دست آورده بودند. واکسن ویروس H1N1 که باعث آنفلوانزای خوکی شده است، اکنون در واکسن آنفولانزایی که سالانه به افراد تزریق می شود؛ گنجانده شده است.

بیشتر بخوانید : مرگبارترین ویروس های روی زمین

بیماری همه گیر ابولا در آفریقای غربی ۲۰۱۴-۲۰۱۶

ابولا بین سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۶ آفریقای غربی را ویران کرد و ۲۸٫۶۰۰ مورد گزارش شده و ۱۱۳۲۵ مرگ و میر را نشان داد. اولین موردی که گزارش شد در دسامبر ۲۰۱۳ در گینه بود ، سپس این بیماری به سرعت در لیبریا و سیرالئون گسترش یافت. بیشترین موارد و مرگ و میر در آن سه کشور رخ داده است. به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، چند مورد از این بیماری در نیجریه، مالی، سنگال، ایالات متحده و اروپا نیز رخ داده است.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

هیچ درمانی برای ابولا وجود ندارد ، اگرچه تلاش برای یافتن واکسن هنوز در جریان است. اولین موارد شناخته شده ابولا در سال ۱۹۷۶ در سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو اتفاق افتاد. احتمالاً ویروس ابولا از خفاش ها سرچشمه گرفته است.

اپیدمی ویروس زیکا – از ۲۰۱۵ تاکنون

ویروس زیکا Zika معمولاً از طریق پشه های جنس Aedes پخش می شود، اگرچه می تواند در انسان نیز از نظر جنسی منتقل شود. هنوز چیز زیادی در مورد ویروس زیکا نمی دانیم و امکان دارد که شناخت نسبی و کامل آن همچنان سال ها به طول بی انجامد.

فردی در حال سمپاشی برای از بین بردن پشه های ناقل زیکا – بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

ویروس زیکا آسیب چندانی به بزرگسالان و حتی کودکان نمی زند و بیشتر آسیب و مرگ و میر ناشی از آن در نوزدان اتفاق می افتد. این بیماری می تواند به نوزادانی که هنوز در رحم قرار دارند حمله کند و باعث نقص هنگام تولد شود. نوع پشه هایی که زیکا را حمل می کنند در آب و هوای گرم و مرطوب بیشتر از سایر مناطق یافت می شوند.