آشنایی با علل و راه های درمان ترس از مدرسه در کودکان

• توسط : جواد کریمی
• در : ۱۳۹۹-۰۳-۰۳
• در : سلامت کودکان

هر کسی با روز اول مدرسه به نوعی مواجه می شود، بعضی ها با ترس و استرس و وحشت، بعضی ها با فشار و اجبار و بعضی ها هم با شوق و ذوق، به هر حال ترس از مدرسه یکی از اختلال‌های روانی شایع در دوران مدرسه است که در کودکان دبستانی بیشتر دیده می‌شود. ترس از مدرسه در خانواده‌هایی که کودکان با فاصله زیاد از یکدیگر متولد می‌شوند، شایع‌تر بوده و در تمام طبقات اجتماعی مشاهده می‌شود ولی در میان دخترها کمی بیشتر از پسرها مشاهده می‌شود. البته این وضعیت طبیعی است و جای نگرانی ندارد و با گذشت زمان و همچنین اقدامات مناسب از بین می رود.

نشانه های ترس از مدرسه

کودکانی که از مدرسه می‌ترسند اغلب بسیار حساس و نا‌ایمن‌اند. و علائم مشابهی مانند علائم زیر را از خود بروز می دهند:

• نشانه‌های جسمی مداوم مانند ناراحتی‌های شکمی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال یا خستگی شدید بدون علت پزشکی قابل ‌تشخیص و واقعی
• کج‌خلقی، وابستگی یا علائم اضطراب در صورت جدایی از والدین
• ترس شدید از تنهایی یا ترس‌های غیر‌منطقی
• دشواری در خوابیدن و کابوس دیدن مداوم
• بروز نشانه‌ها در روز‌های مدرسه و رفع این نشانه‌ها در روز‌های تعطیل و آخر هفته‌ها
• امتناع و بهانه تراشی هنگام رفتن به مدرسه و مقاومت در برابر اصرار والدین
• درخواست مکرر برای تماس به منزل در ساعات مدرسه
• مشکل شدید بلند شدن از تخت خواب هنگام صبح
• امتناع از درگیری در فعالیت های گروهی با همسالان در مدرسه
• بروز علائم روانی ترس از مدرسه مانند: اختلال در خواب، افزایش عصبانیت و پرخاشگری، جویدن ناخـن، شب ادراری، لـکنت زبان و ترس  از تاریکی.
• احتمالا والدینشان از آن دسته افرادی بوده اند که سعی داشته اند فرزندشان هرگز از خانه خارج نشود
• اغلب این بچه ها ترسو و خجالتی هستند
• تولد فرزندی جدید و احساس ناکامی و محرومیت و سرخوردگی
• درگیری والدین در خانه که کودک را در زمانی که در مدرسه است دچار اضطراب و دلواپسی می کند.

نشانه های ترس از مدرسه

ریشه ها و دلایل مدرسه هراسی

• تغییر در زندگی خانوادگی مانند جدا‌ شدن اعضای خانواده، طلاق، مرگ عضوی از خانواده یا هرگونه رویداد تروماتیک (ازنظر روانی هولناک) دیگر
• دغدغه امنیت یا سلامت اعضای خانواده (مانند بیماری یکی از اعضا)
• اضطراب اجتماعی یا خجالتی‌ بودن
• مشکلات عذاب‌آور یا خجالت‌آور مانند شب ادراری مداوم
• با زورگویی یا تهدید روبه‌رو شدن در مدرسه
• ترس از عملکرد و نمرات ضعیف در مدرسه
• توقعات زیاد از کودک
• ترس از روابط بد با معلم‌ها یا هم‌کلاسی‌ها
• ترس (واقعی یا خیالی) از تنبیه یا مسخر‌ه شدن در مدرسه
• داشتن والدینی بیش از حد محافظت‌کننده (وابسته‌کننده)

ریشه ها و دلایل مدرسه هراسی

توجه کنید که کشف علت اجتناب کودکان از مدرسه گاهی بسیار دشوار است. ممکن است حتی خود کودک نیز متوجه نباشد چرا با مدرسه رفتن دچار اضطراب، ناراحتی یا مریضی می‌شود.

چگونه می توان ترس از مدرسه را در کودکان از بین برد؟

• از خانه تمرین جدایی را شروع کنید، شما می‌توانید قبل از رفتن بچه‌ها به مدرسه، تمرینات جدایی را آغاز کنید. برای این کار می‌توانید فرزندتان را برای چند ساعت از روز به پدربزرگ و یا مادربزرگ خود بسپارید و به مرور این زمان را اضافه کنید. این کار باعث می‌شود تا وابستگی زیاد فرزند به شما کمتر شود.
• پیش از شروع مدرسه و هنگام ثبت‌نام با فرزندتان درباره مدرسه صحبت کنید. اطراف و فضای داخل مدرسه و حتی مسئولان آن را به وی بشناسانید.
• پذیرش و محبت به کودک و نشان دادن این امر که تو مورد علاقه و احترام خانواده‌ای، ما تو را دوست داریم و به همین نظر می‌خواهیم به مدرسه بروی و…
• نقش بازی کنید، برای اینکه کودکتان بفهمد با چه چیزی در مدرسه رو به رو خواهد شد، رفتار هایی که نشان می‌دهد برای به مدرسه رفتن چه کارهایی باید انجام دهند را به نمایش بگذارید. سعی کنید تمام حرکاتی را که قرار است، فرزندتان برای رفتن به مدرسه باید انجام دهد، رویش پیاده کنید.
• تقویمی درست کنید و با فرزند خود نیز در میان بگذارید تا تعداد روزهایی که به سال تحصیلی جدید مانده است را به نمایش بگذارد. این کار ذهن کودک شما را برای مدرسه رفتن آماده می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از محیط ورود تاریخ هر روز را درون یک مربع کوچک قرار دهید.
• کم کردن مرحله ای میزان ترس، به توصیه ی روانشناس کودک والدین می توانند در روز های ابتدایی مدرسه که کودک با وارد شدن به مدرسه دچار ترس می شود، همراه او در کلاس حضور داشته باشند و به تدریج این فاصله را زیاد کنند.کم کردن مرحله ای میزان ترس از طریق همراهی مادر و ایجاد امنیت لازم در مدرسه سبب غلبه بر ترس از مدرسه کودک خواهد شد.
• برای بردن کودک به مدرسه از زور، تهدید یا تنبیه استفاده نکنید. از اصرار‌ها، تأکیدها، امرونهی‌های زیاد بپرهیزید تا اضطراب به وی منتقل نشود.
•  مدت خداحافظی را حتما کوتاه کنید، یکی از بزرگترین اشتباهات والدین این است که زمان خداحافظی با فرزندشان را بیش از اندازه کش می‌دهند. حتی اگر فرزندتان پیش از رفتن به مدرسه گریه کرد، سعی نکنید با بغل گرفتن‌های متناوب وی را از رفتن به مدرسه منصرف کنید. دیگر زمان آن رسیده است که به معلمان کودک خود اعتماد کنید.
• در مسیر بازگشت از مدرسه، فرزندان دوست دارند همه‌چیز را برای پدر و مادر تعریف کنند؛ بنابراین به احساسات و حرف‌های آنان با دقت توجه کنید.