مالاریا علائم و درمان آن

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۲۳
• در : اخبار پزشکی

مالاریا Malaria نوعی بیماری است که توسط یک انگل ایجاد می شود. این انگل عمدتاً از طریق نیش یک پشه آلوده به جریان خون انسان منتقل می شود. فقط گونه های پشه آنوفل Anopheles می توانند مالاریا را منتقل کنند؛ این پشه ها نیز بیماری را از طریق نیش زدن فرد آلوده دیگر دریافت کرده و سپس آن را به سایر افراد منتقل می کنند. با ما باشید تا بیشتر با این بیماری آشنا شویم و بدانیم که نشانه ها و علائم مالاریا چیست و از چه روش های می توان به درمان مالاریا پرداخت.

علایم و نشانه های مالاریا چیست؟

افراد مبتلا به مالاریا به طور معمول دوره بیماری سختی را تجربه می کنند. بیماری مالاریا عمدتاً شامل نشانه های و علائمی چون تب بالا، لرزش شدید که حتی ممکن است شامل به هم خوردن و لرزش دندان ها شود و درد عضلات می شود. در صورت ابتلاء مالاریا تشخیص زودرس اهمیت زیادی دارد زیرا می توان از تشدید بیماری جلوگیری کرد و مانع از بروز مشکلات جدی و حتی مرگ شد.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

به طور کلی نشانه ها و علائم مالاریا ممکن است یک یا دو هفته پس از نیش زدگی توسط پشه مالاریا آشکار می شوند اما در مواردی دیده شده که علائم آن پس از گذشت چند ماه بروز پیدا می کنند. علائم اولیه ممکن است شبیه به آنفولانزا با تب، لرز، سردرد و دردهای عضلانی همراه باشند. سایر نشانه هایی که ممکن است به عنوان علائم ثانویه مالاریا بروز پیدا کنند شامل تهوع و استفراغ و خستگی می شوند. فرد مبتلا به مالاریا ممکن است تب و لرز شدید که ممکن است شامل لرزش فک و دندان شود را تجربه کند؛ علاوه بر این فرد بیمار ممکن است دچار تعریق زیادی نیز شود.

اگر به موقع به بیماری مالاریا رسیدگی نشود ممکن است فرد بیمار دچار تبعات جبران ناپذیری شود و یا حتی جان خود را در اثر این بیماری از دست بدهد.
بر اساس تحقیقات مرکز کنترل بیماری های آمریکا برخی از عوارض مالاریا شدید که بیشتر با عفونت های P. falciparum همراه است ممکن است شامل موارد زیر شوند:

بیشتر بخوانید : بیماری آنسفالیت اسب شرقی علل، علائم و پیشگیری

• نارسایی کبد و کلیه
• گیجی و آشفتگی ذهنی، تشنج و اغماء
• کم خونی شدید در اثر از بین رفتن گلبول های قرمز
• زردی (زرد شدن پوست و چشم)
• از بین رفتن گلبول های قرمز
• مرگ

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

مالاریا در چه جایی های بیشتر از سایر مناطق وجود دارد؟

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ایالات متحده، این بیماری در این کشور بسیار نادر است و هر سال حدود ۱۷۰۰ مورد و پنج مورد مرگ و میر در اثر مالاریا رخ می دهد که اکثر افراد یا جزء مهاجران هستند و یا مسافرانی هستند که به این کشور سفر کرده اند.
با این حال در بسیاری از کشورهای در حال توسعه مالاریا یکی از دلایل اصلی مرگ و میر است و متأسفانه کودکان زیر ۵ سال و زنان بیش از سایر گروه ها قربانی آن می شوند. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در سال ۲۰۱۷ ، ۲۱۹ میلیون مورد مالاریا در سراسر جهان و حدود ۴۳۵،۰۰۰ مورد مرگ و میر ناشی از آن گزارش شده است. بیشتر موارد در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری بوده اند.
بر اساس مطالعات پزشکان خانواده آمریکا، بیشتر نواحی که در آن مالاریا شیوع دارد اکثراً در شامل مناطق بزرگی از آفریقا، جنوب صحرای بزرگ آفریقا، آسیای جنوب شرقی، آمریکای مرکزی و جنوبی، هائیتی و جمهوری دومینیکن، اروپای شرقی و اقیانوس آرام جنوبی می شود.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

دکتر ادوارد رایان Edward Ryan مدیر بیماری های عفونی همه گیر در بیمارستان عمومی ماساچوست شهر بوستون آمریکا اظهار داشته است که : ” کنترل مالاریا در سراسر جهان دشوار است زیرا انگل ها تمایل به ماندن در بدن ما دارند و سیستم ایمنی بدن در از بین بردن آنها چندان مؤثر نیست. علاوه بر این برخی از گونه های پشه های آنوفل به سختی از بین نمی روند. ”

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

ایالات متحده تا سال ۱۹۴۹ موفق به کنترل و ریشه کن کردن این بیماری به صورت کلی در آمریکا شد و از آن پس تلاش گسترده ای برای هماهنگ سازی عمومی به منظور کنترل این بیماری در ایالت های جنوبی این کشور آغاز کرد که شامل سم پاشی به منظور از بین بردن پشه های ناقل آن و از بین بردن مکان های زاد و ولد آن بود. در کنار تلاش های دولتی، مواردی چون استفاده از تهویه مطبوع، توری های که از ورود حشرات از طریق پنجره ها و درها جلوگیری می کرد و موارد این چنینی که شهروندان این کشور انجام می دادند نیز در حذف این بیماری موثر بودند.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

مالاریا چگونه ما را مبتلا می کند؟

مالاریا توسط نیش ماده آنفول که آلوده به مالاریا است منتقل می شود. پشه های آنوفل انگلی به اسم پلاسمودیوم Plasmodium را به افراد منتقل می کند. پشه های آنوفل در مناطقی با دمای گرم و مرطوب که در آن ها بارندگی زیاد است زاد و ولد زیادی دارند و به وفور یافت می شوند.
به طور کلی پنج نوع انگل پلاسمودیوم وجود دارد که می توانند افراد را به مالاریا مبتلا کنند؛ برخی از این انگل ها می توانند اما مشکلات جدی تری را نسبت به سایرین ایجاد نمایند. به طور مثال اگر عفونت ناشی از پشه ها به موقع درمان نشود، انگل پلاسمادیوم فالسیپروم Plasmodium falciparum یکی از انگل های پنج گانه ای است که به صورت جدی می تواند موجب بیماری شدید و حتی مرگ شود.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

هنگامی که انگل مالاریا وارد بدن شخص شود ، به کبد می رود و در آنجا تکثیر می شود و رشد می کند و سپس انگل ها وارد خون می شوند؛ به سلول های قرمز خون حمله می کنند و آن ها را آلوده می نمایند.

این انگل ها به تکثیر و آلوده شدن گلبول های قرمز دیگر ادامه می دهند و این سلول ها در نهایت آلوده شده سمی که انگل تولید کرده است آزاد می شود و و باعث می شوند فرد علائمی مانند آنفولانزا را تجربه کند. با پیشرفت بیماری، کبد و طحال (که خون را فیلتر و ذخیره می کند) بزرگ می شوند.

بیشتر بخوانید : آشنایی با زندگی باکتری ها

با وجود مالاریا شدید؛ خون در بدن به صورت کلی آلوده می شود و به صورت غلیظ و چسبناک درآمده و به دیواره رگه ها می چسبد و بنابراین به طور طبیعی جریان نمی یابد. در نتیجه یک فرد ممکن است در اثر این بیماری جان خود را از دست بدهد زیرا غلظت و چسبندگی خون سبب می شود که عروق خونی به اندام هایی مانند ریه ها، مغز یا کلیه ها آسیب برساند.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

آیا مالاریا واگیردار است؟

خوشبختانه مالاریا به صورت طبیعی و در تعاملات روزانه قابل انتقال نیست اما در موارد بسیار نادر این بیماری قادر است از طریق انتقال خون آلوده به انگل مالاریا به فرد دیگر، سرنگ آلوده و یا از مادر آلوده به این بیماری در دوران بارداری به نوزاد وی منتقل شود.

چه افرادی بیشتر به مالاریا مبتلاء می شوند؟

چندین گروه وجود دارند که بیش از همه امکان ابتلاء به مالاریا در آن ها وجود دارد. گروه اول کودکان خردسال هستند که هنوز سیستم ایمنی بدن قوی ای ندارند. گروه دوم نیز زنان باردار هستند و گروه بعدی هم شامل افرادی می شوند که به کشورهای پر ریسک سفر می کنند. منظور از کشورهای پر ریسک کشورهایی است که مالاریا در آن ها شیوع بالایی دارد. دسته بعدی نیز برعکس، کسانی هستند که از کشورهای پرریسک به کشورهای کم ریسک مالاریا سفر می کنند و مدت زیادی در خارج کشور مبدأ خود زندگی می کنند و مصونیت خود را در برابر بیماری از دست می دهند؛ این افراد در صورت بازگشت به سرزمین اصلی خود درصد احتمال بالایی به ابتلا به این بیماری دارند.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

درمان و تشخیص مالاریا

برای تشخیص بیماری مالاریا از آزمایش خون استفاده می کنند. به این ترتیب که نمونه خون دریافت شده از فرد مشکوک به مالاریا را در زیر میکروسکوپ قرار می دهند و آن را بررسی می نمایند. آزمایش خون تأیید می کند که آیا انگل های مالاریا در خون فرد آزمایش دهنده وجود دارند یا خیر. علاوه بر این آزمایش خون یک مزیت دیگر نیز دارد و آن این است که به کمک آن می توان نوع انگل یا گونه ای که فرد بیمار را دچار مالاریا کرده است تشخیص داد.
همان طور که پیش تر نیز اشاره شد تشخیص زود هنگام بیماری اهمیت زیادی دارد و حتی می تواند جان فرد بیمار را از مرگ نجات دهد ینابرین اگر بیماری مالاریا زودهنگام تشخیص داده شود و درمان شود کاملاً قابل درمان و قابل علاج است و در طی آن انگل های مالاریا از بدن پاک می شوند و فرد به صورت کامل از شر بیماری راحت می شود.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

عمدتاً برای درمان بیماری مالاریا دارو های تجویز شده ممکن است هم به صورت تزریقی باشند و فرد با تزریق دارو ها درمان شود و هم این امکان وجود دارد که پزشک معالج استفاده از دارو های خوراکی را برای فرد بیمار بهتر از دارو های تزریقی تشخیص دهد. این که کدام یک از این دو روش موثرند به تشخیص پزشک و شرایط بیمار بستگی دارد اما هر دو روش در از بین برد انگل های مالاریا و پاک کردن خون از حضور آن ها موثر هستند.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

در آمریکا و اکثر ایالت های آن افرادی که به مالاریا مبتلا می شوند بستری می شوند و مدت اقامت آن ها بستگی به این دارد که کدام گونه از انگل های مالاریا آن ها را آلوده کرده باشد و سیستم ایمنی بدن فرد تا چه اندازه توان مبارزه و مقابله با بیماری و عوارض آن را دارد. در اغلب موارد به فرد مبتلا به بیماری دارو های ضد مالاریا تجویز می شود و فرد بیمار، برای اطمینان از کاهش سطح عفونت، تحت نظارت درمانی و بهداشتی قرار می گیرد.

به گزارش مرکز کنترل بیماری ها ایالات متحده، برخی از داروهای مالاریا ممکن است مؤثر نباشند زیرا انگل های مالاریا ممکن است به طور فزاینده ای در برابر آنها مقاوم شده باشند و این مسئله کنترل بیماری در سراسر جهان را دشوار می کند.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

جلوگیری از بیماری مالاریا

اگر قصد سفر به کشورهایی را دارید که در آن ها ریسک ابتلا به مالاریا بالا است حتماً مواردی چون محل اقامت یا هتلی که در آن اقامت خواهید کرد را از نظر داشتن مواردی چون تهویه مطبوع بررسی کنید. سعی کنید از مسافرت به این کشور ها در فصولی که در آن مالاریا بیش از سایر فصول شیوع دارد پرهیز کنید و مسافرت خود را به زمان های دیگر سال موکول کنید (برخی از مکان ها در فصل هایی خاصی از سال در معرض خطر مالاریا قرار دارند)
از داروهای ضد مالاریا مناسب قبل از سفر، در حین سفر و بعد از آن استفاده کنید. از دفع حشرات استفاده نمایید و اگر نسبت به حشره کش ها حساسیت ندارید در مکان هایی که حضور حشرات در آن ها زیاد است، مقداری از آن را بر روی لباس خود اسپری کنید.

نشانه ها و علائم مالاریا – درمان مالاریا

فعالیت های خود را در فضای باز بین غروب و طلوع آفتاب محدود کنید – این زمان اوج فعالیت پشه های آنوفل برای تغذیه است –
شلوار های پاچه بلند و پیراهن های آستین بلند به تن کنید.
در هنگام خواب حتماً از پشه بند استفاده کنید و اگر ناچار به حضور در روستا ها هستید حتماً به همراه خود حشره کش ببرید و در هر مکانی که وارد می شود از قبل با اسپری حشرات را از آن برانید.

بیشتر بخوانید : مرگبارترین ویروس های روی زمین