بیماری نوروبلاستوما علل، علائم و درمان آن

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۲۲
• در : اخبار پزشکی

نوروبلاستوما Neuroblastoma نوعی تومور سرطانی است که بیشتر در کودکان و کودکان زیر ۵ سال تشخیص داده می شود و در افراد بالای ۱۰ سال بسیار نادر است. دکتر آلیسون فریدمن Alison Friedmann انکولوژیست کودکان در بیمارستان MassGeneral بوستون درباره بیماری گفته است: ” نوروبلاستوما شایع ترین نوع تومور سرطانی به صورت جامد آن است که متمایز از سایر تومورهای مغزی محسوب می شود. با ما همراه باشید تا با مواردی که می توانند به عنوان علائم بیماری نوروبلاستوما در کودکان تشخیص داده شوند و نیز درمان بیماری نوروبلاستوما آشنا شویم.

طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، سالانه حدود ۸۰۰ مورد جدید نوروبلاستوما در ایالات متحده تشخیص داده می شود. این سرطان به طور کلی ۶ درصد از کل سرطان هایی که کودکان به آن مبتلا می شوند را شامل می شود. نوروبلاستوما شایع ترین نوع تومور در نوزدان است.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

چه عواملی باعث ایجاد نوروبلاستوما می شود؟

سرطان نوروبلاستوما در شکل های اولیه سلولهای عصبی به نام نوروبلاست ها شروع می شود.
طبق گزارش سازمان سرطان كودكان آمریكا، چه قبل از تولد و چه در چند ماه اول زندگی كودك، بیشتر نوروبلاست ها رشد می كنند و سرانجام به سلول های عصبی بالغ تبدیل می شوند. اما در نوروبلاستوما، نوروبلاست ها به درستی ساخته نمی شوند و به جای تبدیل شدن به سلول های عصبی بالغ، رشد و تقسیم خود را ادامه می دهند. بعضی اوقات این نوروبلاست های غیر طبیعی در دوران نوزادی از بین می روند. با این حال در موارد نادر سلول های غیر طبیعی می توانند به صورت تومور تجمع یافته و رشد کنند.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد که نوروبلاستوما می تواند یک مرحله عادی از رشد در جنین باشد و در بیشتر اوقات بدون نیاز به معالجه، تومور به خودی خود بازگشت می کند.

بیشتر بخوانید : سرطان پروستات، علائم و درمان آن

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

دانشمندان واقعاً نمی دانند که چرا سلول های عصبی اولیه در بعضی از کودکان و – نه در بیشتر کودکان – به سرطان تبدیل می شوند. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا ، برخی از متخصصان گمان می برند که این امر به دلیل جهش ژنتیکی در سلول های عصبی رخ می دهد.

نوروبلاستوما در کجای بدن نوزاد ایجاد می شود؟

نوروبلاستوما تقریباً در هر نقطه از بدن ممکن است تشکیل شود ، اما رایج ترین محل ایجاد آن بافت غدد فوق کلیوی است که در بالای کلیه ها قرار دارد. این تومور همچنین می تواند در سلول های عصبی که بخشی از سیستم عصبی سمپاتیک هستند، مانند مکان هایی در ستون فقرات، گردن، قفسه سینه، شکم یا لگن نیز ایجاد شود. علاوه بر این سلولهای سرطانی نوروبلاستوما می توانند در سایر نقاط بدن مانند غدد لنفاوی، کبد، استخوان، مغز استخوان و پوست گسترش پیدا کنند.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

چه عواملی ریسک ابتلا به نوروبلاستوما را افزایش می دهد؟

سن عامل خطر اصلی نوروبلاستوما است زیرا سرطان به طور معمول در کودکان زیر ۵ سال تشخیص داده می شود. یکی دیگر از عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد؛ ارث بردن این بیماری از والدین است تنها ۱ تا ۲ درصد از نوروبلاستوما ها ناشی توارث هستند. اما در بیشتر موارد علت هیچگاه مشخص نمی شود.

علائم و نشانه های بیماری نوروبلاستوما چیست؟

نوروبلاستوما معمولاً هنگامی کشف می شود که والدین یا پزشک توده غیرمعمول را در جایی از بدن کودک مشاهده می کنند (اغلب در شکم، گاهی در گردن، قفسه سینه و سایر جاهای دیگر) این نوع تومور ها ممکن است از طریق پوست قابل رویت باشند و یا با فشار آوردن به اندام های مجاور خود را نشان دهند که این خود موجب بروز علامت های دیگر می شود.

طبق اعلام موسسه سرطان دانا فاربر در بیمارستان کودکان بوستون، علائم و نشانه های نوروبلاستوما ممکن است شامل توده قابل توجه شکمی، بزرگ شدن غدد لنفاوی، ضعف، اشتهای ضعیف، اسهال یا فشار خون غیر طبیعی باشد. اما بسته به اندازه و محل تومور و همچنین این که آیا سرطان در بدن پخش شده باشد یا خیر، علائم می توانند بسیار متفاوت باشد.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

تشخیص بیماری نوروبلاستوما

به گزارش موسسه سرطان دانا فاربر، سلول های عصبی غیر طبیعی ممکن است قبل از تولد وجود داشته باشند اما ممکن است تشخیص نوروبلاستوما تا زمان کودکی انجام نشود و یا میسر نباشد و تا زمانی که سلول ها به سرعت تکثیر شوند و یک تومور را ایجاد کنند و به سایر بافت ها فشار بیاورند؛ تشخیص بیماری به تعویق بی افتد.

بیشتر بخوانید : آشنایی با شیمی درمانی و تصورات غلط از آن

در موارد نادر نوروبلاستوما توسط سونوگرافی پیش از تولد قابل تشخیص است. در این گونه موارد سونوگرافی ممکن است یک توده آدرنال یا برآمدگی را در جنین نشان دهد.

برای تشخیص نوروبلاستوما پزشکان اغلب از آزمایش ادرار، تست های تصویربرداری مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) و در نهایت بیوپسی استفاده می کنند. آزمایشات ادرار ممکن است به پزشکان اجازه دهد پروتئین های ترشح شده از تومورها را تشخیص دهند و تصویربرداری می تواند توده ای را نشان دهد که حاوی تومور است. بیوپسی نیز اجازه می دهد تا بافت از نزدیک زیر میکروسکوپ بررسی شود تا وجود سلول های سرطانی در آن تشخیص داده شود.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

این آزمایشات به همراه سایر اسکن ها می توانند اندازه و محل تومور را مشخص کرده و مشخص کنند که تا چه اندازه سرطان نوروبلاستوما در بدن نوزاد پیشرفت کرده است. به طور کلی به این فرآیند، فرآیند مرحله بندی یا Staging گفته می شود. از مرحله بندی نیز برای تعیین اینکه سرطان چقدر جدی است و بهترین راه درمان آن چیست، استفاده می شود. تقریباً در حدود دو سوم از موارد تشخیص، سرطان در زمان تشخیص نوروبلاستوما در غدد لنفاوی یا استخوان ها گسترش یافته است.

تشخیص نوروبلاستوما همچنین شامل تعیین گروه خطر کودک است که به سه دسته کم خطر، خطر متوسط و پرخطر تقسیم می شود. گروه های پر خطر، تصویری از چگونگی واکنش سرطان به درمان را نشان می دهند و می توانند میزان زنده ماندن نوزاد را تخمین بزنند. طبیعتاً بیماران در گروه ریسک کم یا کم خطر، بیشترین احتمال زنده ماندن را دارند.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

درمان بیماری نوروبلاستوما

درمان براساس سن كودك، ويژگي هاي تومور و شيوع سرطان صورت می پذیرد.

برخی از نوزادان و خردسالان مبتلا به نوروبلاستوما ممکن است علامتی نداشته باشند و در دسته بیماران کم خطر قرار بگیرند؛ در این بیمارن توده سرطان فقط در طول آزمایشات برای یافتن سایر بیماری های کودک قابل مشاهده خواهد بود. توده های یافت شده در بیماران کم خطر ممکن است بدون انجام هیچ گونه درمان یا اقدام خاصی به تنهایی از بین برود یا در سلولهای عادی رشد کند و هیچ درمانی نداشته باشد. اما در سایر موارد عمل جراحی برای برداشتن تومور ضروری است.

بیمارانی که در دسته بیماران مبتلا به نوروبلاستوما با خطر متوسط معمولاً نیاز به عمل جراحی دارند تا تومور آن ها با سهولت بیشتری از بدن خارج شود. این دسته از بیماران نوروبلاستوما ممکن است علاوه بر عمل جراحی، به یک دوره شیمی درمانی متوسط نیز نیاز پیدا کنند. این دوره های شیمی درمانی می تواند سلول های سرطانی باقی مانده را از بین ببرد و از شیوع سرطان جلوگیری کند.

علائم بیماری نوروبلاستوما – درمان بیماری نوروبلاستوما

بیمارانی که در دسته بیماران پر خطر نوروبلاستوما قرار می گیرند اغلب بیش از دو دسته قبلی در معرض تهاجم بیماری قرار می گیرند و برای از بین بردن سلول های سرطانی به شیمی درمانی با دوز بالا احتیاج دارند. درمان آن ها همچنین شامل ترکیبی از روش های درمانی، از جمله دوره های دیگر شیمی درمانی و پیوند سلول های بنیادی می شود که به دنبال آن جراحی برای برداشتن تومورهای مرئی، پرتودرمانی و سیستم ایمنی درمانی نیز افزوده می شوند.

پیوند سلول های بنیادی می تواند به بدن در جایگزینی مغز استخوان آسیب دیده در طی شیمی درمانی کمک کند. سیستم ایمنی درمانی می تواند توانایی بدن در یافتن و از بین بردن سلول های سرطانی را تقویت کند. طبق اعلام سازمان سرطان كودكان آمریكا پرتودرمانی ممكن است از بازگشت سرطان جلوگیری كند.

کودکان مبتلا به تومورهای پرخطر ممکن است ماه ها یا سال ها پس از پایان درمان سرطان دچار مشکلات سلامتی شوند که به آنها “اثرات دیررس” گفته می شود. این موارد عوارض جانبی درمان سرطان هستند و ممکن است شامل مشکلات رشد و نمو، رشد شنوایی، اختلال در تولید مثل، کمبودهای هورمونی مانند مشکلات تیروئید و غیره باشد.