آنفولانزای اسپانیایی چیست، کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۱۷
• در : اخبار پزشکی

در سال ۱۹۱۸ ، نوعی آنفلوانزا معروف به آنفولانزای اسپانیایی Spanish flu باعث بروز همه گیری جهانی شد و به سرعت گسترش یافت و به طور نامحدود و وحشتناکی جان میلیون ها انسان را گرفت. به آنفولانزای اسپانیایی لقب کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ داده اند که به حق نیز به آن تعلق دارد. در جریان این بیماری هولناک در حدود پانصد میلیون نفر جان خود را از دست دادند. برای این بیماری محدوده سنی ای وجود نداشت که افراد مختلف چه پیر و چه جوان به آن مبتلا می شدند. در این مقاله همراه ما باشید تا ببینیم آنفولانزای اسپانیایی چیست و چگونه لقب کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ در دوره معاصر را از آن خود کرده است.

تخمین ها در خصوص تعداد دقیق مرگ و میرهای ناشی از این بیماری متفاوت است؛ اما تخمین زده می شود که آنفولانزای اسپانیایی حداقل یک سوم جمعیت جهان را آلوده کرده و حداقل ۵۰ میلیون نفر را کشته است. آنفولانزای اسپانیایی مرگبارترین بیماری همه گیر در تاریخ مدرن نام گرفته است.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

اگرچه در آن زمان لقب “آنفولانزای اسپانیایی” به این نوع آنولانزا داده شد اما بعید است که این ویروس از اسپانیا منشا گرفته باشد.

چه عوملی باعث بروز آنفولانزای اسپانیا شد؟

شیوع این بیماری در سال ۱۹۱۸ و در ماههای پایانی جنگ جهانی اول آغاز شد و اکنون مورخان بر این باورند که این جنگ احتمالاً تا حدود زیادی مسئول انتشار این ویروس بوده است. در جبهه غربی، سربازانی که در شرایط نامناسب، کثیف و مرطوب زندگی می کردند به این بیماری مبتلا شدند. نفولانزای اسپانیایی  نتیجه مستقیمی از تضعیف سیستم ایمنی بدن به دلیل سوء تغذیه بود. بیماری سربازهای بیمار که به “لا گربپ “la grippe” معروف بود؛ عفونی بود و در میان سربازان به شدت شیوع یافت. گرچه بعضی از سربازان از این بیماری بهبود یافتند اما همگی تا این اندازه خوش شانس نبودند.

بیشتر بخوانید : آشنایی با طاعون یا مرگ سیاه

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

در تابستان سال ۱۹۱۸، هنگامی که سربازان شروع به بازگشت به خانه هایشان می کردند ویروس های کشف نشده ای را که باعث بیماری آنها شده بود نیز با خود به همراه آوردند. این ویروس در کشورها، شهرها و روستاهای مختلفی که این سربازان اهل آن ها بودند گسترش یافت.
بسیاری کسانی که به آنفولانزای اسپانیایی اسپانیایی مبتلا بودند؛ چه سربازان و افراد غیر نظامی سرعت کندی در بهبودی داشتند و عجیب تر از آن هم این بود که ویروس در افراد جوان بین ۲۰ تا ۳۰ سال، شدیدترین تأثیر را داشت.

منشاء ویروس آنفولانزای اسپانیایی چه بود؟

به گزارش نشنال جئوگرافیک، در سال ۲۰۱۴ ، یک نظریه جدید در مورد منشاء ویروس آنفولانزای اسپانیایی مطرح شده است. بر اساس این گزارش آنفولانزای اسپانیایی برای اولین بار در چین پدیدار شده است. سوابقب که بعد ها کشف شده نشان می داد که آنفولانزای اسپانیایی از طریق حمل و نقل کارگران چینی که بین  سالهای ۱۹۱۷ و ۱۹۱۸ وارد کانادا می شدند؛ شیوع پیدا کرده است.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

براساس کتاب “آخرین طاعون” نوشته مارک همفریس  Mark Humphries (دانشگاه تورنتو پرس ، ۲۰۱۳)، این کارگران چینی اصالتاً از مناطق دور افتاده روستایی چین بودند که در طی مسافرت خود به کانادا، شش روز را در کانتینرهای بسته قطار می گذارندند و در مسیر خود از فرانسه و سایر کشورهای اروپایی عبور می کردند.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

از این کارگران چینی در طی مسیر مهاجرتشان به کانادا به عنوان نیرو های نیمه نظامی برای ساخت سنگرها، بارگیری قطارها، تخلیه مسیرها، ساخت جاده ها و تعمیر مخازن آسیب دیده استفاده می شد.  به طور کلی بیش از ۹۰،۰۰۰  نفر از این کارگران به جبهه غربی بسیج شدند.

به نوشته همفریس، از حدود ۲۵۰۰۰ كارگر چینی در سال ۱۹۱۸ که ناقل آنفولانزای اسپانیایی بودند، ۳،۰۰۰ از آن ها توانستند خود را به قرنطینه های کشور کانادا برسانند. در آن زمان به دلیل کلیشه های نژادی، کمک کاری آن ها که به دلیل بیماری آنها  بود به عنوان “تنبلی نژاد چینی Chinese laziness” در نظر گرفته شد و پزشکان کانادایی علائم کارگران را جدی نگرفتند.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

با ورود کارگران به شمال فرانسه در اوایل سال ۱۹۱۸، بسیاری از آنها بیمار بودند و صدها نفر از آن ها نیز خیلی زود از دست رفتند.
بر اساس این نظریه عامل اصلی آنفولانزای وحشتناک ۱۹۱۸ این کارگران چینی قلمداد می شود.

بیشتر بخوانید : پزشکان طاعون: جدا کردن اسطوره های پزشکی از حقایق

چرا به آنفولانزای اسپانیایی، “آنفولانزای اسپانیایی” می گویند؟

اگر کارگران چینی که از چین می آمدند عامل آنفولانزای اسپانیایی بوندن پس چرا ما این بیماری را با عنوان ” آنفولانزای اسپانیایی ” می شناسیم و نه مثلاً آنفولانزای چینی؟
دلیل این امر به این مسئله بر می گردد که اسپانیا یکی از اولین کشورهایی بود که این بیماری در آن به صورت چشم گیری رخ نشان داد و شاید همین مسئله موجب شد که مردم  آن زمان به غلط تصور کنند که این بیماری مختص اسپانیا بوده و از آن جا ریشه گرفته است.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

در اواخر بهار ۱۹۱۸، یک سرویس خبری اسپانیایی گزارش کرد که بیماری عجیبی در شهر مادرید این کشور شیوع پیدا کرده است؛ اما این گزارش دو هفته بعد از ابتلای ۱۰۰۰۰۰ به این بیماری در سایر کشور ها بود.
آنفولانزای اسپانیایی آلفونسو سیزدهم، پادشاه اسپانیا را نیز مدت زمانی مبتلا کرد.

در جریان آنفولانزای اسپانیایی در اسپانیا، ۳۰ تا ۴۰ درصد افرادی که در مناطق محدود مانند مدارس، پادگان ها و ساختمان های دولتی کار و زندگی می کردند به آن آلوده شدند و اوضاع به نحوی پیش رفت که سرویس خدمات دهی سیستم تراموا مادرید کارش را کاهش داد و حتی تلگراف این شهر به دلیل از دست دادن نیرو های خود تا مدت زیادی مختل ماند زیرا کارمندان سالمی کافی وجود نداشتند که بتوانند کار کنند.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

هر چه که بود سرویس های مطبوعاتی کشور انگلستان با مشاهده اوج گیری اپیدمی آنفولانزا، منشاء این بیماری را اسپانیا معرفی کردند.

علائم آنفولانزای اسپانیایی چه بود؟

علائم اولیه این بیماری شامل سر درد و خستگی و به دنبال آن سرفه خشک و از دست دادن اشتها بود. در روزهای بعدی اما مشکلات معده و تعریق بیش از حد نیز نمایان می شدند.
در مراحل بعد این بیماری می توانست بر روی اندامهای تنفسی تأثیر بگذارد. ذات الریه یا سایر عوارض تنفسی ناشی از آنفولانزا، اغلب دلایل اصلی مرگ و میر بودند و این موضوع این مسئله را توجیح می کند که چرا تعیین تعداد دقیق کشته شدگان در اثر آنفولانزای اسپانیایی دشوار است، زیرا علت ذکر شده مرگ اغلب چیزی غیر از آنفولانزا بود.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

چه کشورهایی با آنفولانزای اسپانیایی درگیر شدند؟

در تابستان سال ۱۹۱۸ ، ویروس به سرعت در کشورهای دیگر روپا گسترش یافت. وین و بوداپست مجارستان بیش از همه از این بیماری ضربه خوردند. علاوه بر این بخش هایی از آلمان و فرانسه نیز با آنفولانزای اسپانیایی درگیر شدند. در جریان این بیماری همه گیر بسیاری از کودکان در مدارس برلین مبتلا شدند و تعداد قابل توجهی از دانش آموزان نیز ناگزیر به غیبت از مدرسه شدند. در کنار نظام آموزشی، بسیاری از کارخانه های ساخت تسلیحات نیز به دلیل کاهش نیروی کار با کاهش قابل توجهی در تولید رو به رو شدند.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

تا ۲۵ ژوئن سال ۱۹۱۸ اپیدمی آنفولانزای اسپانیایی به انگلستان رسید. در ماه ژوئیه، این اپیدمی به سختی به تجارت پارچه لندن ضربه زد به طوری که کارخانه ای که ۴۰۰ نفر کارگر داشت در یک روز ناچار به مرخصی اجباری ۸۰ نفر از کارگران خود که به ا

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

ین بیماری گرفتار شده بودند؛ شد.
به طور کلی کارمندان دولتی غایب به دلیل آنفولانزا، ۲۵٪ از ۵۰٪ از نیروی کار کل انگلستان گزارش شده اند.

این بیماری همه گیر به سرعت تبدیل به یک بیماری همه گیر شده بود و راه خود را در سرتاسر جهان می گشود. در آگوست سال ۱۹۱۸ ، شش ملوان کانادایی در رودخانه سنت لارنس درگذشتند. در همان ماه، مواردی در بین ارتش سوئد و سپس در جمعیت غیرنظامی این کشور و همچنین در میان جمعیت شاغل آفریقای جنوبی گزارش شد.
سرانجام آنفولانزای اسپانیایی نمایش خود را کامل کرد و در ماه سپتامبر همان سال، از طریق بندر بوستون به ایالات متحده پا گذاشت.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

برای جلوگیری از آنفولانزای اسپانیایی در آن زمان چه توصیه هایی به مردم می شد؟

پزشکان آن زمان به شدت از میزان انتشار و خطرناک بودن این بیماری و میزان مبتلا شدگان به آن بهت زده بودند و حتی دقیقاً نمی دانستند که چه توصیه ای به مردم داشته داشته باشند تا به نحوی خود را از این بیماری مصون نگه دارند. بضعی از آن ها از مردم خواستند که از مکان های شلوغ و یا افراد دیگر اجتناب کنند و در خانه خود را قرنطینه نمایند.
برخی دیگر پیشنهاد کردند که مردم به استفاده از داروهای درمانی چون خوردن دارچین، نوشیدن مشروبات و حتی مایع گوشت گاو (Oxo ) روی بیاورند. پزشکان همچنین به مردم گفتند که دهان و بینی خود را با ماسک یا تکه ای پارچه تمیز محافظت کنند.

بیشتر بخوانید : همه آنچه که لازم است از واکسن آنفولانزا بدانید

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

در آمریکا توصیه های درباره نحوه جلوگیری از آلوده شدن ارائه شد. به افراد توصیه شده بود که حتی الامکان تماس خود را با دیگر افراد کم کنند، در خانه بمانند، از دست زدن به كتاب های كتابخانه خودداری كنند و از ماسک استفاده نمایند. مطابق بازبینی منتشر شده در ژورنال گزارش های بهداشت عموم ، وزارت بهداشت شهر نیویورک اصلاحاتی را در قانون بهداشت اعمال کرد که باعث می شد تردد های غیر ضروری در شهر به حداقل ممکن برسد.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

جنگ جهانی اول منجر به کمبود پزشک در برخی مناطق شد و بسیاری از پزشکانی که زنده مانده بودند خود بیمار شده بودند. مدارس و ساختمان های دیگر به بیمارستانهای موقت تبدیل شدند و دانشجویان پزشکی در بعضی موارد مجبور بودند جای پزشکان را بگیرند.

چند نفر در اثر ابتلا به آنفولانزای اسپانیایی جان خود را از دست دادند؟

تا بهار سال ۱۹۱۹ ، تعداد کشته شدگان ناشی از آنفولانزای اسپانیایی رو به کاهش گذاشت. در پی شیوع این بیماری بسیاری از کشور ها به اوضاع بسیار نا به سامانی گرفتار شدند. این ویروس حدود ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار داد که در زمان یک سوم از جمعیت کل جهان بود. ۵۰ میلیون نفر بر اثر ویروس آنفولانزای اسپانیایی جان خود را از دست دادند؛ هرچند تصور می شود رقم واقعی حتی بیشتر از این ها باشد.

آنفولانزای اسپانیایی چیست – کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

آنفولانزای اسپانیایی تا حدی کشته داد که قبرستان ها دیگر جای اضافی برای دفن اجساد جدید نداشتند و حتی کسی برای دفن مردگان باقی نمانده بود و هر خانواده ای ناچار بود خودش برای عضو از دست رفته اش قبری را حفر نماید.

این بیماری همه گیر در آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام جنوبی گسترش یافت و موجب مرگ میلیون ها نفر از مردم در این سرزمین ها گردید.

آنفولانزای اسپانیایی آنفولانزای خوکی

جدیدترین بیماری همه گیر آنفلوانزا قابل مقایسه با آنفولانزای اسپانیایی آنفولانزای خوکی در سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۰ بوده است. طبق گزارش مراکز پیشگیری و کنترل بیماری ها ، آنفولانزای خوکی موجب بیماری های تنفسی گسترده گردیده است که به طور تقریبی ۱۵۱،۷۰۰ تا ۵۷۵٫۴۰۰ نفر در سال اول در سراسر جهان در اثر آم کشته شده اند. حدود ۸۰ درصد مرگ و میرهای ناشی از آنفولانزای خوکی در افراد جوانتر از ۶۵ سال رخ داده است.
امروزه واکسن ویروس آنفولانزای خوکی در واکسن آنفولانزایی که سالانه به افراد تزریق می شود؛ گنجانده شده است.