حقیقت های جالب در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

• توسط : محبوبه خاوری
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۱۸
• در : اخبار پزشکی

شستن دست ها با صابون برای جلوگیری از شیوع میکروب هایی که ما را بیمار می کنند ضروری است. میکروب ها در همه جا هستند. به معنای واقعی کلمه، در همه جا در هوا، خاک، آب و هر سطح از جمله بر روی سطوح بدن خود شما نیز میکروب وجود دارد! البته نگران نباشید بیشتر میکروب ها بی ضرر هستند و برخی از آن ها مانند آن هایی که در روده ما زندگی می کنند برای سلامتی مان مفید هستند. اما خب در برابر این میکروب های خوب میکروب های زیادی وجود دارند که بد هستند و ممکن است ما را بیمار کنند به خصوص که امروزه ویروس کرونا به صورت یک بیماری پاندمی درآمده و سلامت ما را تهدید می کند. در چنین مواردی بهترین راه برای محافظت از سلامتی مان در برابر این میکروب ها وآلودگی ها این است که دست های خود را با آب و صابون بشوییم. همراه ما باشید تا با حقایقی جالب در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها آشنا شویم.

صابون چیست؟

سوال نسبتاً ساده لوحانه ای است اما بیایید به آن پاسخ دهیم. صابون ترکیبی از چربی یا روغن، آب، و قلیا یا نمک پایه است.
بابلیان باستان را به عنوان اولین سازنده های صابون در تاریخ می شناسند. طبق تحقیقات soaphistory.net اولین صابون های ساخته شده در تاریخ از چربی های حیوانی، خاکستر چوب و خاک رس ساخته می شدند و قدیمی ترین نقاشی از یک صابون روی یک ظرف سفالی که قدمت آن به ۲۸۰۰ قبل از میلاد بر می گردد؛ حک شده است. احتمالاً از این صابون های باستانی برای شستن پارچه های نخی و پشم حیوانات استفاده می شده است و از این صابون ها عموماً کمتر برای شستن بدن افراد استفاده می شد.

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

مصریان باستان دستور تهیه صابون مشابهی را برای درمان زخمها، بیماری های پوستی و شستشوی شخصی ساخته بودند. علاوه بر این رومی ها نیز به نوع خود یک نوع از صابون را اختراع کرده بودند اما تا قرن ها بعد از فروپاشی امپراطوری روم، هیچ کس از صابون استفاده نمی کرد و حتی بعد ها نیز، صابون به عنوان یک ابزار پزشکی برای معالجه بیماری ها شناخته می شد.

صابون های مدرن

شاید تعجب کنید اما دستورالعمل ساخت صابون بعد از هزاران سال هنوز تغییر چندانی نکرده است. ترکیب صابون هنوز هم ترکیبی از چربی یا روغن ها با یک قلیایی – پایه یونی یون – و آب است. هنگامی که این موارد به تناسب مناسبی ترکیب شوند؛  یک فرآیند شیمیایی به نام saponification را طی می کنند که در نهایت منجر به تبدیل شدن آن ها به صابون نهایی می شود.

بیشتر بخوانید : اپیدمولوژی چیست؟ آشنایی با اپیدمی ویروس کرونا

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

به طور کلی برای تهیه صابون دو روش کلی وجود دارد. روش سرد کننده و روش گرم کننده.

در روش سرد کننده یک محلول چربی زا در دمای اتاق (هیدروکسید سدیم در آب) با روغن حیوانی یا گیاهی مخلوط می شود و همانطور که مواد با یکدیگر واکنش نشان می دهند ، مخلوط غلیظ شده و گرم می شود. اما قبل از اینکه خیلی غلیظ شود ، مخلوط را درون قالب می ریزند تا به شکلی که می خواهند در بیاید و فرآیند آماده سازی کامل شود. در نهایت چند روز به صابون آماده شده استراحت می دهند تا آب اضافی در مخلوط آن تبخیر شود. این امر باعث می شود صابون سخت تر شود.

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

در روش گرم کننده تولید صابون که روش سنتی و قدیمی تولید آن است از منبع گرمای خارجی استفاده می کنند. ترکیبات صابون در این روش همان ترکیبات به کار برده شده در روش سرد کننده است اما در روش گرم کننده؛ این مواد و ترکیبات در هنگام مخلوط شدن گرم می شوند و این باعث افزایش سرعت فرآیند صابون سازی می شود. صابون هنگام ریختن در قالب به صورت مایع است و به محض سفت شدن آماده استفاده برای شستشو می شود.

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

به گفته صنایع صابون و صنایع آرایشی و بهداشتی می توان بعد از ساخت صابون به روش گرم کننده مقداری زمان به آن داد که استراحت کند اما این کار لزوماً اجباری نیست.

صابون چگونه دست های ما را تمیز می کند؟

صابون میکروب های دست ما را نمی کشد در حقیقت کاری که صابون می کند این است سبب می شود آن ها از سطح دست ما سر بخورند و همراه با آب از آن جدا شوند. در اثر فعالیت های روزانه مختلف و دست زدن به سطوح گوناگون، میکروب ها به روغن و چربی های دست ما می چسبند. در این صورت برای خلاص شدن از شر آن ها آب به تنهایی کافی نیست زیرا آب و روغن یکدیگر را جذب نمی کنند و با یکدیگر مخلوط نمی شوند. در این گونه موارد صابون می تواند کمک تان کند. ترکیب صابون ( که در آن مقدار مشخصی از چربی یا روغن وجود دارد ) به همراه آب، به خوبی می تواند میکروب هایی که به سطح چرب دست ما چسبیده است را جذب کند. دلیل این موضوع این است که  مولکول های صابون نوعی سورفکتانت هستند. سورفکتانت نیز ذاتاً طوری است که یک انتهای آب دوست و انتهای دیگر چربی دوست است.

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

هنگامی که دستان خود را با صابون بشویید ، مولکول های صابون به عنوان واسطه بین مولکول های آب و روغن عمل می کنند و همزمان با هر دو آنها به هم متصل می شوند و وقتی نهایتاً دست های خود را آب کشیدید این ترکیب به همراه آب مخلوط شده و از دست شما جدا می شود و میکروب های آن نیز شسته می شوند.

بیشتر بخوانید : ضد عفونی کننده دست چگونه کار می کند؟

چه مدت زمانی باید دست را با آب و صابون شستشو داد؟

طبق گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) این که شستشوی دست با آب و صابون چقدر باید طول بکشد بستگی به این دارد که دست شما به چه میزان آلوده و کثیف باشد اما به طور کلی، کلیه مراجع بهداشتی توصیه می کنند که حداقل زمانی که برای شستشوی دست های خود با آب و صابون اختصاص می دهید باید ۲۰ ثانیه باشد. در هنگام شستشو حتماً فراموش نکنید که زیر ناخن هایتان را نیز بشورید زیرا این ناحیه یکی از نواحی اصلی تجمع میکروب ها در دست محسوب می شود.

حقایقی در مورد صابون و اهمیت شستن دست ها

بعد از شستن دست هایتان با آب و صابون حتماً آن ها را با یک حوله تمیز یا خشک کن برقی خشک کنید. هنوز هیچ روشی به عنوان موثر ترین روش خشک کردن دست ها پس از شستشوی کامل آن ها معرفی نشده است اما در هر صورت قبل از این که دست هایتان کاملاً خشک نشده اند به جایی دست نزنید زیرا دست های خیس و مرطوب بیش از دست های خشک می توانند میکروب ها و یا آلودگی ها را جذب خود کنند.

صابون های ضد باکتری بهترند یا صابون های معمولی؟

تفاوت صابون ضد باکتری با صابون های معمولی این است که صابون ضد باکتری می توانند درون غشای سلول باکتری ها نفوذ کنند و آن ها را از بین ببرند اما مطالعات نشان داده اند که صابون های ضد باکتری در از بین بردن باکتری ها مؤثرتر از صابون های معمولی نیستند و صابون معمولی نیز می تواند به خوبی صابون ضد باکتری دست شما را از آلودگی ها پاک کند.
مصرف کنندگان ممکن است فکر کنند که شستشو دست ها با صابون ضد باکتری در جلوگیری از شیوع میکروب ها موثرتر هستند، اما هیچ مدرک علمی مبنی بر اینکه آنها بهتر از صابون های معمولی هستند به دست نیامده است و حتی این صابون ها در دراز مدت ممکن است صدمات بیشتری نسبت نوع معمولی خود برای پوست به همراه داشته باشند.