مرگبارترین ویروس های روی زمین

• توسط : محسن تقی زاده
• در : ۱۳۹۹-۱۰-۰۳
• در : اخبار پزشکی

انسان ها همیشه در حال نبرد با ویروس ها بوده اند حتی قبل از اینکه به شکل امروزی تکامل پیدا کنند. برای بعضی بیماری های ویروسی، واکسینه کردن و داروهای ضد ویروس به ما امکان کنترل بیماری ها را از قبل شیوع گسترده داده است و به بیماران نیز امکان درمان بهتر و سریع تر را فراهم کرده است. به عنوان مثال توانستیم که ویروس آبله را ریشه کن کنیم. ولی هنوز راه زیادی برای غلبه بر ویروس ها داریم در دهه های اخیر نیز چند ویروس از حیوانات به انسان ها منتقل شده که باعث شیوع بیماری های فراگیر بزرگی شدند با ما باشید تا سفری به دنیای مرگبارترین ویروس های جهان داشته باشیم.

مرگبارترین ویروس های روی زمین

بعضی ویروس ها مثل کرونا ویروس فعلی که در جهان فعال است نرخ مرگ و میر پایینی دارد ولی خطر بسیار جدی برای سلامتی مردم ایجاد می کند چرا که هنوز هم واکسین یا راه درمان آن را نمی دانیم. اینجا فهرست دوازده تا از مرگبارترین ویروس های قاتل قرار دارد، بر این اساس که اگر فردی به آن آلوده شود چقدر احتمال مرگ دارد، چقدر انسان را کشته اند و اینکه ایا تهدیدی علیه ما تلقی می شوند یا نه.

۱-ویروس ماربورگ

دانشمندان ویروس ماربورگ را در سال ۱۹۶۷ شناسایی کردند زمانی که شیوع کوچکی بین پرسنل آزمایشگاهی در آلمان رخ داد که در معرض میمون آلوده ای قرار گرفته بودند که از اوگاندا وارد شده بود. ویروس ماربورگ مشابه ویروس ابولا است چرا که هر دو باعث تب شدید و خونریزی از بخش های مختلف بدن می شوند که می تواند باعث شوک، از کار افتادن ارگان های بدن و مرگ شود. میزان مرگ و میر در شیوع اول ۲۵% بود ولی تلفات آن بیش از مرگ و میر ۸۰% در شیوع ۱۹۹۸-۲۰۰۰ در جمهوری دموکراتیک کنگو بود هم چنین نسبت به شیوع سال ۲۰۰۵ در آنگولا.

۲-ویروس ابولا

اولین شیوع ویروس ابولا در جهان بطور همزمان جمهوری دموکراتیک کنگو و سودان را در سال ۱۹۷۶ فرا گرفت. ابولا از طریق تماس با خون یا مایعات بدن فرد یا حیوان آلوده یا تماس با بافت های آن منتقل می شود. گونه های شناخته شده ویروس در مرگباری و نرخ مرگ و میر تفاوت زیادی دارند. بر اساس گفته سازمان جهانی بهداشت؛ یکی از انواع آن به اسم ابولای رستون حتی باعث بیمار شدن افراد نمی شود ولی گونه دیگری به نام “گوندی بوگویو” نرخ مرگ و میر ۵۰% دارد و گونه سودان آن هم در بیش از ۷۰% موارد باعث مرگ می شود.

بیشتر بخوانید : پزشکان طاعون: جدا کردن اسطوره های پزشکی از حقایق

۳- رابیز

یکی از مرگبارترین ویروس های حیوانات و انسان ها، که مغز را ویران می کند و در صورت عدم دریافت داروی مناسب، نرخ مرگ و میر ۱۰۰% دارد، خوشبختانه واکسن آن در دسترس است. با این وجود این ویروس هنوز در آفریقا و هندوستان وجود دارد.

۴- ایدز HIV

در دنیای امروز، شاید از خطرناک ترین و مرگبارترین ویروس های جهان، بتوان به ویروس HIV نام برد، ویروسی که هنوز هم آلوده می کند و می کشد، نه درمانی دارد و نه واکسنی، از ابتدای شناسایی ویروس در سال ۱۹۸۰ تا بحال شاید ۳۲ میلیون نفر این ویروس را گرفته و مرده باشند. ویروس HIV را می توانیم مرگبارترین ویروس عصر حاضر بنامیم. داروهای ضد ویروس قدرتمند این امکان را برای مبتلایان فراهم کرده است که تا سال ها به زندگی خود ادامه دهند. ولی هنوز این ویروس در کشورهای فقیر جولان میدهد و می کشد که ۹۵% از موارد جدید ایدز در آن کشورها شناسایی می شوند. در آفریقا ۱ نفر از هر ۲۵ نفر دارای حامل ویروس HIV است که شامل دو سوم کل مبتلایان جهان می شود.

۵-ابله

در سال ۱۹۸۰ سازمان جهانی بهداشت، پایان ریشه کنی ویروس آبله را اعلام کرد ولی قبل از آن انسان ها برای هزاران سال با یکی از مرگبارترین ویروس های بشریت می جنگیدند که ۱ نفر از هر ۳ نفر را می کشت هم چنین نجات یافتگان را با اسکارها و جای زخم های عمیق یا نابینایی رها می کرد. نرخ مرگ و میر بیرون از اروپا که مردم انجا هیچ تماسی با ویروس قبل از آن نداشتند بسیار بالاتر بود برای مثال محققان تخمین می زنند ۹۰% مردم بومی آمریکا به دلیل ویروس آبله منتقل شده توسط تازه واردان اروپایی کشته شدند تنها در قرن بیستم، آبله ۳۰۰ میلیون نفر را کشت. این ویروس بار سنگینی بر بشریت بود نه تنها به دلیل مرگ و میر بالا، بلکه به خاطر نابینا کردن بسیاری از مبتلایان.

۶- هانتا ویروس

سندروم هانتا ویروس برای اولین بار در سال ۱۹۹۳ در آمریکا، توجهات را به خود جلب کرد، زمانی که یکی از بومیان آمریکا به همراه همسرش ظرف مدت کمی بعد از نفس های کوتاه کشیدن و تنگی نفس مردند. چند ماه سازمان بهداشت آمریکا نمونه ویروس را از دهان یکی از گوزن های الوده برداشت کرد. تابحال بیش از ۶۰۰ نفر به این ویروس مبتلا شده اند و بیش از ۳۶% آن ها جان سپرده اند. ویروس اکنون در حال انتقال از فردی به فرد دیگر نیست بلکه مبتلایان جدید، از طریق موش های الوده مبتلا می شوند. قبلا یک نوع متفاوتی از هانتاویروس باعث شیوع گسترده در دهه ۱۹۵۰، در اوج جنگ کره شد. این ویروس بیش از ۳۰۰۰ را مبتلا کرد که ۱۲% آن ها مردند. در حالی که ویروس زمان شیوع در آمریکا برای طب غربی جدید بود محققان متوجه شدند که بومیان آمریکا از بیماری با علایم مشابه صحبت می کردند و موش ها را عامل انتقال آن می دانستند.

۷- آنفولانزا

طی یک آنفولانزای فصلی هر ساله، حدود ۵۰۰،۰۰۰ نفر در سراسر جهان بر اثر این بیماری می میرند، ولی هر بار که یک گونه جدید بیماری ظاهر می شود، همه گیری ویروس شدت می یابد که معمولا با نرخ بالاتر مرگ و میر همراه است. مرگبارترین ویروس های خانواده آنفولانزا، آنفولانزای اسپانیایی است که در سال ۱۹۱۸ از اسپانیا آغاز شد و ۴۰% از جمعیت جهان را آلوده کرد و بیش از ۵۰ میلیون نفر را کشت. امروزه هم احتمال شیوع یک فراگیری مثل آنچه در سال ۱۹۱۸ اتفاق افتاد وجود دارد، اگر نوعی از انفولانزا راهش را به جمعیت انسانی پیدا کند، به آسانی بین مردم پخش شود و شدت زیاید داشته باشد، ما مشکلاتی زیادی خواهیم داشت.

۸- دنگی

ویروس دنگی برای نخستین بار در تایلند و فیلیپین کشف شد بعد از آن به به سایر مناطق استوایی و حاره ای جهان منتقل شد، بیش از ۴۰% از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می کنند که این بیماری آن ها را تهدید می کند و احتمالا گرم شدن آب و هوا باعث تکثیر و گسترش بیماری و پشه ای که آن را منتقل می کند، می شود. دونگی هر ساله ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون نفر را بیمار می کند هر چند میزان مرگ و میر این ویروس در مقایسه با سایر ویروس ها کمتر است (حدود ۲٫۵%) ولی این ویروس می تواند باعث ایجاد بیماری ابولا مانندی به نام تب دونگی شود که در صورت عدم درمان مناسب مرگ و میر ۲۰% دارد. یک واکسن در سال ۲۰۱۹ توسط وزارت بهداشت و درمان آمریکا مورد تایید قرار گرفت برای کودکان ۹-۱۶ ساله ای که در مناطق پرخطر زندگی می کنند. دربعضی کشورها یک واکسن تایید شده برا ی افراد بالغ زیر ۴۵ سال وجود دارد ولی افراد باید قبل از تزریق واکسن در تماس با یک فرد مبتلای تایید شده قرار گرفته باشند در غیر اینصورت واکسن سبب تب دونگی شدیدی می شود.

بیشتر بخوانید : بیماری سرخک، علائم و درمان آن

۹- روتاویروس

اکنون دو واکسن برای محافظت کودکان در مقابل روتاویروس وجود دارد که مهم ترین علت اسهال شدید در کودکان و نوزادان است. این ویروس با سرعت بسیار زیادی منتقل می شود از طریق مدفوع به دهان؛ یعنی ذرات ریز مدفوع که از طریق هوا به دهان کودکان دیگر می رسد. هر چند در کشورهای توسعه یافته کودکان به ندرت از روتاویروس می میرند و عمده مرگ و میرهای این ویروس در کشورهای در حال توسعه است مناطقی که درمان های جبران آب از دست رفته بدن در دسترس نیست. سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند در سال ۲۰۰۸ حدود ۵۰۰،۰۰۰ کودک زیر ۵ سال در سراسر جهان بر اثر این ویروس جان باختند در عین حال، کشورهایی که از واکسن استفاده می کنند از کاهش شدید در موارد بستری ومرگ و میر بر اثر روتا ویروس خبر می دهند.

۱۰-سارس (سندروم حاد تنفسی)

ویروسی که باعث ایجاد سندروم تنفسی شدید می شود برای اولین بار در سال ۲۰۰۲ در استان گنگدوگ در جنوب چین ظاهر شد، احتمالا برای نخستین بار این ویروس در خفاش ها ظاهر شد سپس به پستانداران منتقل شده و بعد از آن انسان ها را آلوده کرده است. بعد از یک همه گیری بزرگ در چین، ویروس در ۲۶ کشور جهان پخش شد، بیش از ۸۰۰۰ نفر را مبتلا کرد و ۷۷۰ نفر را ظرف دو سال کشت.

ویروس باعث تب، لرزه و درد بدن می شود و منجر به ایجاد حالتی می شود که ریه ها متورم شده و با ماده آبکی زرد رنگی پر می شود، سارس نرخ مرگ و میر ۱۰% دارد و هیچ دارو یا واکسن تایید شده ای ندارد هر چند که هیچ مورد جدیدی از سارس از سال ۲۰۰۰ تابحال گزارش نشده است.

۱۱- کووید ۱۹

بیماری کووید ۱۹ به خانواده بزرگ ویروس های سارس تعلق دارد و به کرونا ویروس معروف است و برای اولین بار در دسامبر ۲۰۱۹ در ووهان چین شناسایی شد. این ویروس احتمالا از خفاش ها منشاء گرفته و قبل از آلوده کردن انسان ها نیز به حیوان دیگری به عنوان واسط بین خفاش و انسان منتقل شده بود. از زمان پیدایش، این ویروس میلیون ها نفر را در جهان آلوده کرده است، این شیوع گسترده باعث قرنطینه شدید ووهان چین و سایر شهرهای جهان شد و سپس به سایر نقاط دنیا نیز رسید، نرخ مرگ و میر ۲٫۳% دارد و افراد پیر یا افراد دارای بیماری زمینه ای در خطر بیشتری قرار دارند، علائم رایج آن شامل تب، سرفه، کوتاهی تنفس و بدن درد شدید است.

۱۲- کووید-مرس

ویروسی که باعث ایجاد سندروم تنفسی خاورمیانه ای می شود و در عربستان سعودی در سال ۲۰۱۲ و دیگری در سال ۲۰۱۵ در  کره جنوبی رویت شد این ویروس نیز به خانواده ویروس های کرونا یا کووید تعلق دارد که از خفاش ها منشا گرفته و سپس شترها را آلوده کرده و بعد به انسان رسیده است و همانند کروناویروس یا کووید-۱۹ سبب سرفه، تب و کوتاهی تنفس می شود اما شدت بیشتری دارد و در بسیاری موارد پیشرفت می کند و ریه فرد مبتلا آب می آورد . نرخ مرگ و میر آن نیز ۳۰ تا ۴۰% است. این بیماری نیز مانند سایر گونه های خانواده کووید درمان یا واکسن قطعی ندارد.

مرگبارترین ویروس های روی زمین-خانواده کووید

خانواده ویروس های کووید یا کرونا هر چند نمی توانند جزء مرگبارترین ویروس های جهان شناخته شوند ولی سرعت انتقال بالا و وجود نداشتن واکسن یا درمان قطعی باعث شیوع گسترد و پخش شدن شان در سایر نقاط می شود و افراد آسیب پذیر و دارای بیماری زمینه ای را به سادگی زمین گیر می کند.