نابودی منظومه شمسی ، زودتر از آنچه ما فکرش را می کنیم.

• توسط : محسن تقی زاده
• در : ۱۳۹۹-۱۰-۰۶
• در : هوا و فضا

«اذا الشمس کورت و اذا النجوم انکدرت» “در آن هنگام که خورشید درهم پیچیده شود و در آن هنگام که ستارگان بی‌فروغ شوند.” بله، نابودی منظومه شمسی بسیار زودتر از آنچه ما تصورش را می کردیم، رخ می دهد. هر چند زمین زیر پای ما سفت و محکم به نظر می رسد ولی هیچ چیز در این جهان پایدار نیست.

روزی خورشید ما خواهد مرد و قبل از آنکه هسته اش تبدیل به کوتوله سفید شود بخش بزرگی از جرمش را به بیرون پرت می کند و گرمایش نیز روزی به اتمام می رسد و به مجموعه ای صخره ها و سنگ های سرد و تاریک و مرده تبدیل خواهد شد البته هزاران میلیارد سال دیگر.  ولی بقیه سیارات منظومه شمسی بسیار قبل تر از آن نابود شده اند.

نابودی منظومه شمسی

درک ثبات دینامیکی دراز مدت منظومه شمسی یکی از مبانی نظریات فیزیک فضایی را تشکیل می دهد که به دوران نیوتون باز می گردد که بیان می کند واکنش های دوجانبه بین دو سیاره سیستم را بی ثبات می کند و سرانجام بابودی منظومه شمسی را باعث می شود. ولی در حقیقت، بسیار پیچیده تر از آن است که ما تصور می کنیم هر چه تعداد موجودیت های حاضر در سیستم دینامیک بیشتر باشد و با هم واکنش داشته باشند سیستم پیچیده تر می شود و پیش بینی آن نیز دشوارتر می شود و به دلیل این دشواری نمی توانیم اصلا در مورد ۵ یا ۱۰ میلیون سال قبل منظومه شمسی با قاطعیت اظهار نظر کنیم. ولی اگر بتوانیم بفهمیم که چه اتفاقی برای منظومه شمسی مان در حال افتادن است ممکن است  اطلاعاتی در مورد نحوه تکامل منظومه شمسی بدست آوریم یا جدول زمانی طولانی تر از ۱۳٫۸ میلیارد سال فعلی رسم کنیم.

در سال ۱۹۹۹، ستاره شناسان پیش بینی کردند که نابودی منظومه شمسی به تدریج در مدت زمان یک کوانتیلیون سال رخ خواهد داد البته این محاسبه بعضی فاکتورهای کلیدی را که ممکن است باعث نابودی منظومه شمسی در زمانی قبل از پیش بینی ها شوند را در نظر نگرفته است.

بیشتر بخوانید : ستاره ای که عمر بیشتری از جهان دارد

اول از همه، خورشید. ظرف مدت ۵ میلیارد سال زمانی که خورشید بمیرد تبدیل به غول سرخ می شود که مرخ، ونووس و زمین را می بلعد، سپس نیمی از جرم خود را به بیرون، به فضای بین ستاره ای، پرت می کند و کوتوله سفید باقی مانده فقط ۵۴% از جرم امروزی خورشید را در بر خواهد داشت. این از دست رفتن جرم باعث تضعیف نیروی گرانشی خورشید بر سیارات می شود.

دوما، همانطور که منظومه شمسی در حال حرکت به مرکز کهکشان است ممکن است اجرام و ستاره های دیگر به سیستم نزدیک شوند و چرخش و نظم مرتب سیارات را به هم بریزند.

با درنظر گرفتن جرم و گرانش از دست رفته خورشید و انبساط مدار سیاره ای، سیارات منظومه، برخورد هایی ممکن است روی بدهد و در دراز مدت، بعضی از اجرام کیهانی آنقدر به منظومه نزدیک می شوند که باعث بی ثباتی یا انحراف بعضی از سیارات شوند.

با درنظر گرفتن فاکتورهای خطر ساز دیگر، محققان مدل سازی خود را از آینده منظومه شمسی، انجام دادند.

بعداز آنکه خورشید تبدیل به یک کوتوله سفید شد،سیارات دورتر، با وجود اینکه، مدار چرخش بزرگتری دارند ولی نسبتا پایدار می مانند، اما این مدار دورتر باعث بیشتر شدن آسیب پذیری این سیارات می شود.

بعداز ۳۰ میلیارد سال، سیارات با مدار دورتر تحت تاثیر عوامل داخلی و خارجی از مدار خود خارج می شوند و از مدار منظومه شمسی می گریزند که به آن ها سیاره های سرگردان گفته می شود.

بیشتر بخوانید : شانس نقش کلیدی در حفظ حیات در زمین داشته است

تنها یک سیاره، عطارد، هم چنان به دور خورشید می چرخد و مدار خود را دنبال می کند، اما سرنوشت آن هم مشخص است، توسط نیروی گرانشی ستاره های دیگر از مدار خود خارج می شود، در نهایت بعد از ۱۰۰ میلیارد سال از تبدیل شدن خورشید به کوتوله سفید، دیگر منظومه شمسی وجود ندارد. به عبارت دیگر فرایند نابودی منظومه شمسی با تبدیل شدن خورشید به کوتوله سفید آغاز می شود.

این جدول زمانی به مراتب از انچه در سال ۱۹۹۹ ارائه شده بود کوتاه تر است، البته این مسئله بستگی به شرایط و محیط کهکشانی دارد. حتی اگر محاسبات دیگر نابودی منظومه شمسی را در زمان دیگری پیش بینی کنند باز هم هنوز فاصله بسیار زیادی با ما دارد و شانس اینکه بشریت تا ان موقع دوام بیاورد و شاهد این رخداد باشد بسیار کم است.