هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

• توسط : معصومه حیدری
• در : ۱۴۰۰-۰۳-۰۳
• در : داروهای صنعتی

مقدمه

هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone) با تاثیر بر كليه ها، استخوان ها و دستگاه گوارش، باعث می شود تا سطح كلسيم خون افزایش یابد. هورمون مورد نظر فقط به صورت تزریقی قابل استفاده است و در كبد و يا كليه ها تجزيه شده و تبديل به اجزاي پپتيدي مي شود. برای آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone) با ادامه مقاله همراه باشید.

هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone) چیست؟ کاربردهای آن کدام است؟

نام عمومی: هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)
نام تجاری: Natpara
اشکال دارویی: پودر زیر جلدی برای تزریق (۱۰۰ میکروگرم در دوز؛ ۲۵ میکروگرم در دوز؛ ۵۰ میکروگرم در دوز؛ ۷۵ میکروگرم در دوز)

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

• هورمون پاراتیروئید به همراه کلسیم و ویتامین D جهت درمان هیپوکلسمی (مقادیر کم کلسیم در خون) در بیمارانی که دارای سطح پایین هورمون پاراتیروئید می باشند، استفاده می شود.
• هورمون پاراتیروئید معمولاً پس از آزمایش کلسیم و ویتامین D که به تنهایی ناموفق بوده اند، دریافت می شود.
• هورمون پاراتیروئید تنها تحت برنامه ای خاص در دسترس خواهد بود و شما باید در مورد خطرات و مزایای استفاده از هورمون پاراتیروئید اطلاعات کافی داشته باشید.

از داروی مورد نظر (هورمون پاراتیروئید) ممکن است برای مواردی که در این راهنمای دارویی ذکر نشده است نیز استفاده شود.

توجهات دارویی

• در مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام گرفته، مشخص شده که هورمون پاراتیروئید باعث سرطان استخوان در آن ها می شود. با این وجود، بروز این عارضه ی هورمون پاراتیروئید بر روی انسان هنوز مشخص نشده است.
• در زمان استفاده از هورمون پاراتیروئید، ممکن است شاهد افزایش بیش از حد سطح کلسیم در خون تان باشید. لذا لازم است که در صورت بروز نشانه هایی از جمله ضعف عضلانی، کمبود انرژی، حالت تهوع و استفراغ یا یبوست با پزشک تان مشورت نمایید.
• پس از قطع مصرف داروی مورد نظر، ممکن است سطح کلسیم خون تان خیلی کاهش یابد. لذا در صورت بروز علائمی از جمله بی حسی یا گزگز در اطراف دهان یا انگشتان و انگشتان پا، گرفتگی عضلات در صورت، گرفتگی دست و پا، تغییرات خلقی و یا مشکلات در افکار یا حافظه لازم است که با پزشک تان در رابطه با این علائم مشورت نمایید.

نکاتی قابل توجه قبل از مصرف دارو

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

در صورت حساسیت به هورمون پاراتیروئید، نباید از این دارو استفاده کنید.

در مطالعاتی که بر روی حیوانات انجام گرفته، مشخص شده که هورمون پاراتیروئید باعث سرطان استخوان در آن ها می شود. با این وجود، بروز این عارضه هورمون پاراتیروئید بر روی انسان هنوز مشخص نشده است.

در صورتی که تاکنون هر یک از موارد زیر را داشته اید به پزشک تان اطلاع دهید:

• مقادیر بالای کلسیم در خون
• سطح بالایی از آلکالن فسفاتاز در خون
• سرطان استخوان
• بیماری پاژه یا سایر اختلالات استخوانی
• پرتودرمانی

از آن جا که هنوز آسیب رسانی و مضر بودن هورمون پاراتیروئید در دوران بارداری به جنین هنوز مشخص نشده است. لذا در صورت بارداری و یا اگر قصد بارداری دارید، لازم است تا با پزشک تان در این رابطه صحبت کنید.

در برخی موارد مزایای استفاده از دارویی بیش از مضرات آن خواهد بود، در همین راستا مزایای استفاده از هورمون پاراتیروئید در درمان هیپوکلسمی ممکن است بیش از خطرات ناشی از مصرف آن برای کودک باشد. زیرا ابتلا به هیپوکلسمی در دوران بارداری می تواند موجب افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس، هیپوکلسمی در کودک یا اکلامپسی (فشار خون بالا و خطرناکی که می تواند منجر به مشکلات پزشکی در مادر و کودک شود) شود.

در هنگام استفاده از هورمون پاراتیروئید نباید کودکتان را با شیر مادر تغذیه کنید. اما در صورتی که هم زمان با استفاده از این دارو به کودک شیر می هید، در صورت مشاهده نشانه هایی در کودک شیرخوار از جمله احساس گر گرفتگی، ضعف، درد معده، تغذیه نامناسب، استفراغ، کاهش وزن، یبوست، مرطوب شدن بیش از حد معمول پوشک، اسپاسم عضلات یا لرزش، لازم است که پزشک تان را از این علائم مطلع سازید.

داروی مورد نظر برای استفاده در افراد زیر ۱۸ سال و یا افرادی که استخوان هایشان هنوز در حال رشد می باشد، تأیید نشده است.

چگونگی استفاده از هورمون پاراتیروئید

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

• دارو را باید بر طبق دستورالعمل های روی جعبه دارو و یا نسخه تجویزی پزشک مصرف کنید.
• هورمون پاراتیروئید به صورت تزریق در زیر پوست دریافت می شود و ممکن است توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی، تزریق صحیح دارو توسط خودتان، به شما آموزش داده شود.
• دستورالعمل های استفاده از دارو که به همراه آن است را به دقت بخوانید و بر طبق آن عمل کنید. اگر در مورد دستورالعمل ها به نکته مبهمی رسیدید، می توانید از پزشک و یا داروساز خود در آن رابطه مشورت بخواهید.
• تنها از کارتریج ها و قلم های تزریقی که به همراه دارو است، استفاده کنید. جهت تزریق داروی مورد نظر نباید از سرنگ استفاده کنید.
• کارتریج را نباید تکان دهید، زیرا ممکن است باعث خراب شدن دارو شود و تنها زمانی که آماده تزریق هستید، داروی تزریقی را آماده کنید. در صورت تغییر رنگ دارو، از مصرف آن خودداری کرده و برای تهیه داروی جدید با داروساز و یا پزشک خود مشورت نمایید.
• در حین استفاده از هورمون پاراتیروئید و مدت کوتاهی پس از دریافت آخرین دوزتان، به آزمایشات مکرر پزشکی نیاز خواهید داشت.
•  دوز مصرفی هورمون پاراتیروئید را بدون نظر پزشک نباید تغییر داده و یا استفاده از آن را قطع کنید. در صورت قطع ناگهانی داروی مورد نظر، ممکن است سطح کلسیم بدن به طور خطرناکی کاهش یابد.
• هورمون پاراتیروئید را باید در یخچال نگه داری کنید، اما از یخ زدگی دارو جلوگیری کنید. همچنین دارو را از گرما و نور محافظت نمایید.
• هر کارتریج هورمون پاراتیروئید حاوی دارویی برای ۱۴ تزریق جداگانه است. کارتریج را پس از ۱۴ بار استفاده، حتی اگر هنوز دارویی در آن باقی مانده باشد، دور بریزید.
• قلم تزریق را دور نریزید. زیرا تا ۲ سال قابل استفاده است.

فراموشی دوز مصرفی دارو

دوز فراموش شده ی هورمون پاراتیروئید را باید به محض یادآوری استفاده کنید. اگر تقریباً نوبت دریافت دوز تعیین شده بعدی شما است، از دوز فراموش شده صرف نظر کنید. برای جبران نوبت فراموش شده، نباید دارویی اضافه تر استفاده شود.

اما در صورت نیاز به مصرف کلسیم اضافی زمانی که یک دوز از دارو را فراموش کرده اید، لازم است تا با پزشک تان مشورت نمایید.

مصرف بیش از حد از هورمون پاراتیروئید

در صورت استفاده بیش از حد از دارو، باید به اورژانس مراجعه کنید.

نکاتی قابل توجه حین مصرف هورمون پاراتیروئید

می بایست بر طبق دستورالعمل های پزشک تان در مورد هر گونه محدودیت های غذایی یا محدودیت در مصرف نوشیدنی ها (به ویژه اگر از شیر یا سایر محصولات لبنی (پنیر، ماست، خامه ترش)  و یا سایر غذاهای سرشار از کلسیم استفاده می کنید.) عمل کنید.

عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

آیا این دارو شامل عوارض جانبی هم می باشد؟ عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone) کدام است؟

در صورت مشاهده هر یک از نشانه ها و علائم واکنش های آلرژیکی به هورمون پاراتیروئید از جمله کهیر، خارش، ضربان قلب سریع ، احساس سبکی، تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو، به اورژانس مراجعه کنید.

در صورت بروز نشانه ها و علائم زیر، بلافاصله با پزشک خود مشورت نمایید.

• بروز دردی جدید یا غیرمعمول که تداوم دارد.
• وجود تورم یا توده های حساس زیر پوست
• تشنج
• افزایش بیش از حد سطح کلسیم – حالت تهوع، استفراغ، یبوست، افزایش تشنگی یا ادرار، ضعف عضلانی، درد استخوانی، گیجی، کمبود انرژی و یا احساس خستگی (ممکن است كلسيم در بافت های نرم مانند كليه ها، در صورتی که ميزان كلسيم پلاسما برای مدتی طولاني بالا باشد، رسوب کند.).

پس از قطع استفاده از هورمون پاراتیروئید، ممکن است سطح کلسیم بدنتان بیش از حد کاهش یابد. لذا در صورت بروز علائمی چون بی حسی یا گزگز در اطراف دهان یا انگشتان و انگشتان پا، گرفتگی عضلات در صورت، گرفتگی دست و پا، تغییرات خلقی یا مشکلات افکاری یا حافظه با پزشک تان صحبت نمایید.

عوارض جانبی شایع هورمون پاراتیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مور مور شدن، سوزش
• سردرد
• حالت تهوع و استفراغ، اسهال
• درد مفاصل

عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید، محدود به موارد ذکر شده در بالا نیست و ممکن است در افراد مختلف، عوارض دیگری نیز رخ دهد. پس برای مشاوره پزشکی درباره عوارض جانبی داروی مورد نظر می توانید با پزشک تان مشورت نمایید.

اطلاعات میزان مصرف هورمون پاراتیروئید

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

دوز معمول بزرگسالان برای هیپوکلسمی:

دوز اولیه: ۵۰ میکروگرم زیر جلدی یک بار در روز

• برای بیمارانی که از فرم های فعال ویتامین D استفاده می کنند: اگر کلسیم سرم بالای ۷٫۵ میلی گرم در دسی لیتر باشد، دوز فعال ویتامین D را ۵۰٪ کاهش دهید.
• در کسانی که از مکمل های کلسیم استفاده می کنند، دوزهای مکمل کلسیم را حفظ کنید.
• در مدت ۳ تا ۷ روز غلظت کلسیم سرم را باید اندازه گیری کنید.
• دوز فعال ویتامین D یا دوز مکمل کلسیم یا هر دو را بر اساس مقدار کلسیم سرم و ارزیابی بالینی تنظیم نمایید.
• اگر کلسیم سرم بدون فرم فعال ویتامین D و یا مکمل کلسیم را نمی توان نگه داشت، دوز ۲۵ میکروگرم را هر ۴ هفته تنظیم کنید.
• دوز نگه دارنده: ۲۵ تا ۱۰۰ میکروگرم زیر جلدی یک بار در روز

توجهات:

• دوزها باید بر طبق کل کلسیم سرم (اصلاح شده توسط آلبومین) و دفع ۲۴ ساعته کلسیم از طریق ادرار تجویز شود. دوز نگه دارنده حداقل دوز مورد نیاز برای دستیابی به کلسیم سرم در نیمه پایینی رنج طبیعی بدون نیاز به فرم های فعال ویتامین D و همراه با مکمل کلسیم کافی، برای تأمین نیازهای روزانه بیمار است.
• با هر تغییر دوز، پاسخ بالینی و کلسیم سرم را کنترل کنید. ویتامین D فعال و مکمل کلسیم را در صورت لزوم تنظیم نمایید.
• با توجه به احتمال خطر استئوسارکوم (که از شایع ترین سرطان های بدخیم اولیه استخوان است)، استفاده از آن باید مختص کسانی باشد که نمی توانند از طریق مکمل های کلسیم و فرم های فعال ویتامین D به خوبی کنترل شوند.

استفاده: مکمل کلسیم و ویتامین D برای کنترل هیپوکلسمی در بیماران مبتلا به هیپوپاراتیروئیدیسم.

چه داروهایی بر هورمون پاراتیروئید تأثیر می گذارد؟ (تداخلات دارویی)

آشنایی با کاربردها، تداخلات و عوارض جانبی هورمون پاراتیروئید (Parathyroid hormone)

مصرف هم زمان بسیاری از داروها، می تواند موجب بروز عوارض ناخواسته و آزار دهنده شود و یا بر اثر گذاری داروها تاثیر گذارد. لذا در طول دوره درمان با داروی مورد نظر، می بایست در مورد تمام داروهایی که استفاده می کنید، داروهایی که مصرف شان را آغاز و یا قطع می کنید، با پزشک تان مشورت نمایید. از جمله داروهای مصرفی که با پزشک تان در مورد آن ها باید صحبت کنید، شامل:

• آلندرونات (Fosamax)
• دیگوکسین
• مکمل های ویتامین و یا مواد معدنی حاوی کلسیم یا ویتامین D هستند.

علاوه بر موارد ذکر شده، بسیاری از داروها از جمله داروهای تجویز شده و بدون نسخه، ویتامین ها و محصولات گیاهی می توانند بر هورمون پاراتیروئید اثر گذاشته و با آن تداخل ایجاد کنند. لذا در طول دوره درمان با این محصول، در مورد تمام داروهایی که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. لذا نباید بدون مشورت با پزشک تان، مصرف دارویی جدید را شروع کنید.

همیشه به خاطر داشته باشید که نباید هورمون پاراتیروئید و دیگر داروها را در دسترس کودکان قرار دهید، هرگز داروهای خود را با دیگران به اشتراک نگذارید، حتی اگر علائمی شبیه به علائم شما را داشته باشند و این دارو را فقط برای موارد تجویز شده استفاده کنید.

همواره با پزشک و یا ارائه دهندگان خدمات بهداشتی مشورت کنید تا مطمئن شوید که اطلاعاتی که در این صفحه نمایش داده شده است، در مورد شرایط شخصی شما نیز صدق می کند.

کلام پایانی