پاندمی چیست؟

پاندمی چیست؟

  • توسط : محبوبه خاوری
  • در : ۱۳۹۹-۰۲-۱۸
  • در : اخبار پزشکی

بیماری پاندمی یا بیماری همه گیر بیماری است که سرعت شیوع بالایی دارد و در طی یک زمان مشخص افراد زیادی را درگیر خود می کند. بیماری های عالم گیر و پاندمی در تاریخ بسیار وجود داشته اند که بارزترین نمونه آن در زمان حاضر بیماری ویروس کرونا یا COVID-19 است که سازمان جهانی بهداشت را واداشت که در تاریخ ۱۲ مارس ۲۰۲۰ ، حالت پاندمی یا بیماری عالم گیر را برای آن معرفی کند. همراه ما باشید بدانیم که حالت پاندمی چیست و چه زمان یک بیماری وارد مرحله پاندمی می شود.

از لحاظ علم اپیدمولوژی، بیماری های همه گیر به عنوان اپیدمی طبقه بندی می شوند، که نشان دهنده گسترش سریع یک بیماری در یک منطقه یا مناطق خاص است.  ویروس Zika که از سال ۲۰۱۴ در برزیل آغاز شد به سرعت کارائیب و آمریکای لاتین را درگیر کرد به عنوان یک اپیدمی شناخته شد. از نمونه های دیگر حالت اپیدمی می توان به شیوع ابولا در غرب آفریقا در سال ۲۰۱۴-۲۰۱۶ اشاره کرد.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

یکی از نمونه های کشنده که جزء بیماری های واگیردار تلقی نمی شد ولی به عنوان اپیدمی در آمریکا معرفی شد؛ تعداد زیاد مرگ و میر ناشی از مواد مخدر در این کشور بود.

پاندمی ویروس کرونا

کرونا یا COVID-19 پیش از این که به سرعت کل جهان را درگیر خود نماید و پاندمی کرونا رو به صورت جهانی ایجاد نماید؛ در چین به عنوان بیماری اپیدمی شناخته شده بود. اما هر بیماری اپیدمی ای مانند کرونا به حالت پاندمی در نمی آید. (اکنون که در حال نگارش این مقاله هستم سال ۲۰۲۰ میلادی و ۱۳۹۹ شمسی است و جهان همچنان با ویروس فراگیر و خطرناک کرونا دست و پنجه نرم می کند.)
به عنوان مثال، اچ آی وی قبل از تبدیل شدن به یک بیماری پاندمی در اواخر قرن ۲۰، در غرب آفریقا به عنوان بیماری اپیدمی در نظر گرفته می شد.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

پاندمی های مدرن آنفولانزا

بیشتر بیماری های پاندمی در عصر حاضر در اثر ویروس های آنفلوانزا ایجاد می شوند. ویروس های آنفولانزا می توانند از فصلی به فصل دیگر تغییر کنند و متخصصان معمولاً در پیش بینی تغییر آن ها سر در گم می شوند. گاهی اوقات جهش های آن ها به قدر عمیق است که به هیچ وجه رفتاری که از قبل برای آن ها پیش بینی شده است را دنبال نمی کنند و این جاست که حالت پاندمی رخ می دهد زیرا متخصصان راهی برای کنترل بیماری ندارند و نمی توانند مردم را از ویروس جدید ایمن نگه دارند.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

کشنده ترین پاندمی تاریخ

یکی از کشنده ترین پاندمی های تاریخ در سال ۱۹۱۸ و در نتیجه آنفولانزای اسپانیایی رخ داد. این بیماری جان حدود ۵۰ میلیون نفر را گرفت و یک سوم از جمعیت کل جهان را درگیر خود کرد. بر خلاف تصور این بیماری از اسپانیا سر چشمه نگرفته است اما به دلیل این که اسپانیا از نخستین کشورهایی بود که درگیر این بیماری شد؛ این نام برای روی آن گذاشته شد. (خود اسپانیایی ها تصور می کردند که بیماری از فرانسه شروع شده و آن را “آنفولانزای فرانسوی” می نامند!).

آنفولانزای اسپانیایی چیست - کشنده ترین بیماری همه گیر تاریخ

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

پاندمی آنفولانزای آسیایی

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، پاندمی آنفولانزای آسیایی ۱۹۵۷-۱۹۵۸ توسط یک نوع جدید از ویروس آنفلوانزای (A (H2N2 که در شرق آسیا پدید آمده است رخ داد. براساس یک مطالعه منتشر شده در ژورنال بیماریهای عفونی، این ویروس در حدود ۱٫۱ نفر را از میان برد.

پاندمی آنفلوانزای هنگ کنگی

پاندمی آنفلوانزای هنگ کنگی در سال ۱۹۶۸ رخ داد. این ویروس ناشی از جهش جدید ویروس H3N2 است که در جنوب شرقی آسیا به وجود آمد. براساس تحقیقات CDC، آنفلوانزای هنگ کنگی حدود ۱ میلیون نفر را در سرتاسر جهان یا حدود ۰٫۰۳٪ از جمعیت جهان را به قتل رساند.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

پاندمی آنفولانزای خوکی

پاندمی آنفولانزای خوکی H1N1 در سال ۲۰۰۹-۲۰۱۰ ناشی از جهش جدیدی از ویروسی بود که باعث ایجاد آنفولانزای اسپانیایی شده بود. ویروس H1N1. آنفلوانزای خوکی حدود ۷۰۰ میلیون نفر تا ۱٫۴ میلیارد نفر را آلوده کرد. براساس تحلیلی که در ژورنال The Lancet منتشر شده است؛ آنفولانزای خوکی در مقایسه با آنفولانزای اسپانیایی به مراتب میزان مرگ و میر بسیار کمتری داشت.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

آنفولانزای فصلی

آنفولانزای فصلی یک بار بیماری رایج در سراسر جهان است که گرچه برای آن واکسن موثری وجود دارد اما مرگ و میر ناشی از بیماری آن همچنان هر ساله قربانی می گیرد. سازمان جهانی بهداشت تخمین می زند که آنفلوانزای فصلی معمولاً باعث مرگ ۲۹۰،۰۰۰ تا ۶۵۰،۰۰۰ مرگ در سال می شود.

سایر بیماری های پاندمی در تاریخ

پاندمی طاعون در قرن چهاردهم میلادی – اروپا

یکی از مشهورترین بیماریهای مربوط به تاریخ بشر مربوط به بیماری طاعون یا مرگ سیاه است. شیوع جهانی طاعون بوبونیک بین سالهای ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۳ رخ داد. این بیماری توسط باکتری Yersinia pestis شیوع پیدا کرد و نزدیک به ۳۰% تا ۶۰% از جمعیت اروپا در قرن چهاردهم میلادی را از میان برد. کارشناسان معتقدند که این بیماری در دهه های قبل تر از شیوع همه گیر آن، از آسیا میانه ریشه گرفته است.

بدترین بیماری های همه گیر در دنیای باستان

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

پاندمی وبا در سال ۱۸۱۸ – روسیه و نقاط پراکنده اروپا و جهان

به گزارش History.com، اولین بیماری همه گیر وبا در سال ۱۸۱۷ رخ داد  که از روسیه منشا گرفته است و در جریان آن یک  میلیون نفر جان باختند. این باکتری به سربازان انگلیسی منتقل شد و آن ها نیز به نوبه خود بیماری را به هند و سرانجام به کل جهان منتقل کردند.

پاندمی آنفولانزای روسی ۱۸۸۹

آنفولانزای روسی در سال ۱۸۸۹ به عنوان اولین بیماری همه گیر مهم آنفولانزا در نظر گرفته می شود. این بیماری احتمالاً پیش از آنكه از غرب به اروپا و از طریق اقیانوس اطلس به آمریکای شمالی و بعداً آفریقا راه یابد، از سیبری و قزاقستان منشاء گرفته بود. طبق پژوهش های History.com، در اواخر سال ۱۸۹۰، حدود ۳۶۰،۰۰۰ نفر در اثر آنفولانزای روسی جان خود را از دست دادند.

پاندمی چیست - بیماری های عالم گیر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

پاندمی ویروس HIV یا ایدز

اچ آی وی ، ویروسی که باعث ایدز می شود ، احتمالاً برای اولین بار در دهه ۱۹۲۰ میلادی در غرب آفریقا از شامپانزه ها ریشه گرفته است. این ویروس تا سال ها بدون آن که شناسایی شود در سراسر دنیا راه خود را می گشود و امروزه و در قرن حاضر این بیماری به تبدیل معضل بسیار بزرگی شده است.تخمین زده می شود که از زمان کشف آن ۳۵ میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند اما این ها فقط تخمین های احتمالی هستند و دقیقاً نمی توان تعداد کشته شدگان در اثر این بیماری را مشخص کرد. علاوه بر این تعداد افرادی که مبتلا به این بیماری بودند اما از آن اطلاعی نداشتند و در اثر آن جان خود را از دست دادند نیز در هیچ جایی ثبت نشده است. خوشبختانه اما تحقیقات دانشمندان و محققان در خصوص این ویروس همچنان در جریان است ودارو های ایجاد شده در دهه ۱۹۹۰ به بسیاری از مبتلایان به این بیماری کمک کرده است که از طریق درمان منظم بتوانند از طول عمر عادی ای که یک فرد غیر مبتلا و سالم برخوردار است برخوردار باشند.

بدترین بیماری های همه گیر در تاریخ معاصر

پاندمی چیست – بیماری های عالم گیر

خبر خوب این است که بعد از دهه ها تلاش در اوایل سال ۲۰۲۰ چندین نفر که مبتلا به بیماری ایدز بوده اند توانسته اند درمان شوند و این خبر برای مبتلایان به این بیماری بسیار نوید بخش است.