پیشگیری و درمان آسم و تفاوت آن با آسم آلرژیک

• توسط : جواد کریمی
• در : ۱۳۹۹-۰۲-۲۰
• در : اخبار پزشکی

آسم آلرژیک

آسم و آلرژی اغلب به دلیل علائم مشابه یکی دانسته می شوند. آسم نوعی بیماری ریوی است که بر مسیر جریان داخل و خارج شدن هوا در ریه تاثیر می گذارد و با تنگ کردن این مسیر فرد دچار تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه می شود. همچنین درمان آسم به نوع آسم و شدت آن بستگی دارد که در این میان آسم آلرژیک نوعی رایج و شناخته شده آسم است.

آسم آلرژیک نوعی آسم است که توسط یک آلرژی ایجاد می شود (به عنوان مثال، گرده های گباهان یا گرد و غبار). طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از مبتلایان به آسم، آلرژی نیز دارند که به این حالت آسم آلرژیک گفته می شود.

در حالت طبیعی و به طور معمول هوا از طریق بینی و حلق وارد لوله نای می شود. در انتهای لوله نای، کیسه های هوای ریزی به نام آلوئولی وجود دارند که هوای تازه (اکسیژن) را به خون منتقل می کنند. کیسه های هوا همچنین هوای مانده (دی اکسید کربن) را جهت خارج کردن از بدن جمع میکند. در حین تنفس طبیعی، باندهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی آرام می شوند و هوا آزادانه حرکت می کند. اما در زمان حمله آسمی (asthma attack) که ناگهانی و با شدت های مختلف روی می دهد سه تغییر به وجود می آید که حرکت روان هوا را در مسیرهای هوایی متوقف می کند:

• دیواره های عضلانی که مجاری هوایی را احاطه کرده اند سفت می شوند و باعث می شوند آنچه که “برونکواسپاسم” نامیده می شود باریک شود
•  مسیر راه های هوایی متورم یا ملتهب می شود
• سلولهایی خطوط هوایی، مخاط بیشتری تولید می کنند که بیشتر از حد طبیعی است
  باریک شدن مسیر هوایی باعث می شود هوا در داخل و خارج از ریه ها به سختی و کندی حرکت کند. در نتیجه، افراد مبتلا به آسم احساس می کنند که هوای کافی به آنها نمی رسد که این تغییرات، نفس کشیدن را سخت و دشوار می کند.

بیشتر بخوانید : سالبوتامول (استنشاقی)

شایع ترین علائم آسم چیست؟

علائم حمله آسمی هنگامی به وقوع می پیوندد که مجاری هوایی، دچار سه تغییر بیان شده در بالا می شوند. برخی از افراد مدت زیادی دجار حمله آسمی نمی شوند در حالی که برخی دیگر ممکن است هر جند وقت یکبار حمله آسمی را تجربه کنند. علائم شایع آسم شامل موارد زیر است:

• سرفه مکرر ، به خصوص در شب
• تنگی نفس
• خس خس سینه
• احساس تنگی، درد و فشار سینه

علائم آسم آلرژیک

همه افراد مبتلا به آسم و آسم آلرژیک علائم مشابه و یکسانی ندارند. ممکن است شخصی تمام این علائم را داشته باشد، و شخصی دیگر فقط بعضی از آن ها را. همچنین ممکن است علائم یک نوع آسم با نوعی دیگر متفاوت باشد و یا این علائم در یک نوع آسم خفیف و در نوع دیگر شدید باشد.

نوع خفیف آسم شایع تر است و معمولاً مسیر های هوایی طی چند دقیقه تا چند ساعت باز می شوند اما در نوع شدید آن بیشتر طول می کشد و نیاز به کمک فوری پزشکی است. شناخت و درمان به موقع آسم حتی از نوع خفیف، می تواند از تبدیل آن به موارد حاد جلوگیری کند.

اگر از آلرژی و آسم رنج می برید، واکنش به هر ماده حساس آلرژی زا می تواند علائم آسم را بدتر کند.

اولین علائم هشدار دهنده حمله آسم چیست؟

علائم هشدار دهنده اولیه قبل از علائم برجسته تر آسم آغاز می شود که شناخت آن ها می تواند در جلوگیری از حملات شدید آسمی نقش مهمی باری کند.

• سرفه مکرر، به خصوص در شب
• به سرعت دچار تنگی نفس می شوید
• در هنگام ورزش علاوه بر خس خس، سرفه یا تنگی نفس، احساس خستگی یا ضعف زیادی می کنید
• کاهش یا تغییر نامنظم در جریان دم و بازدم
• داشتن علائم سرماخوردگی یا سایر عفونتهای تنفسی فوقانی یا آلرژی
• مشکل در خوابیدن

علائم حمله آسمی

در صورتی که هر یک از این علائم را دارید، در کوتاه ترین زمان به دنبال درمان باشید تا از بروز حمله شدید آسمی جلوگیری کنید.

بیشتر بخوانید : تئوفیلین

چه عواملی باعث آسم می شوند؟

دانشمندان حدس می زنند ترکیبی از عوامل محیطی و وراثتی عامل این بیماری باشند. مجاری هوایی در فرد مبتلا به آسم بسیار حساس است و نسبت به بسیاری از موارد واکنش نشان می دهد، که از آنها به عنوان “محرک” یاد می شود. تماس با این محرک ها اغلب علائم آسم را ایجاد می کند.

انواع مختلفی از محرکهای آسمی وجود دارد و واکنش هر شخض نسبت به آنها متفاوت است. بعضی از افراد فقط به برخی محرک های خاص واکنش نشان می دهند. اما بعضی افراد با وجود این که به برخی عوامل حساس نیستند اما اگر در معرض آن ها قرار بگیرند دچار علائم آسمی می شوند مانند سرد یا گرم شدن هوا و یا احساسات شدیدی که موجب خنده یا گریه می‌شوند، یکی از مهمترین راه های کنترل آسم، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض عوامل محرک است.

محرکهای مشترک آسم شامل موارد زیر است:

• عفونت ها: مبتلا شدن به سرماخوردگی، آنفولانزا یا عفونت های سینوسی
• ورزش: که در کودکان رایج است
• آب و هوا: تغییرات ناگهانی دما، سرد یا گرم شدن هوا
• دود ناشی از دخانیات و آلودگی هوا
• آلرژن ها: موادی که باعث ایجاد واکنش های آلرژیک در ریه ها می شوند، از جمله ذرات گرد و غبار، گرده های گیاهان، موی حیوانات خانگی، و ذرات حشره کش ها
• بوی شدید ناشی از محصولات شیمیایی
• احساسات شدید: اضطراب، گریه، داد و فریاد، یا زیاد خندیدن
• داروها: مانند آسپیرین، ایبوپروفن و داروهای بتا بلاکر که برای درمان مواردی مانند فشار خون بالا، میگرن یا گلوکوم استفاده می شوند

چه عواملی باعث آسم می شوند؟

البته باید توحه داشت که در حالی که ممکن است ورزش خود محرک آسم باشد اما نباید از ورزش کردن خودداری کرد. بلکه با مشورت و توصیه پزشک میتوان برنامه مناسب ورزشی تهیه کرد.

آسم چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشکان با استفاده از تعدادی آزمایش نسبت به تشخیص آسم اقدام میکنند. در ابتدا پزشک معاینه ای کامل انجام می دهد و سپس تست هایی برای بررسی وضعیت عمومی ریه ها انجام می شود، از جمله:

• اشعه X: با استفاده از اشعه X  عکسی از ریه ها گرفته شده است.
• آزمایش عملکرد ریوی (اسپیرومتری): آزمایشی که اندازه گیری می کند چه میزان هوا می تواند در ریه ها قرار بگیرد و چگونه می توان این هوا را بیرون داد
• جریان کشف اوج: آزمایشی است که حداکثر سرعتی که بتوان هوا از ریه ها بیرون داد را اندازه گیری می کند.
• تست چالش متاکولین: آزمایشی است برای تشخیص اینکه آیا مجاری هوایی نسبت به متاکولین حساس است یا نه (متاکولین، محرکی است که مجاری هوایی را محکم می کند)

آسم چگونه تشخیص داده می شود؟

آزمایشات دیگری مانند آزمایش آلرژی ، آزمایش خون ، اشعه X سینوس و سایر اسکن های عکس برداری و آزمایشات pH مری (گلو) نیز ممکن است انجام شود. این آزمایشات می تواند به پزشک کمک کند تا دریابد که سایر شرایط در علائم آسم شما تأثیر می گذارد یا خیر.

دارو هایی برای بهبود و درمان آسم

با دوری از محرکهایی آسم زا، مصرف دارو و کنترل روزانه علائم آسم، می توان از حملات آسمی جلوگیری کرد و یا آن آن ها را به حداقل ممکن رساند.

دارو های بهبود و درمان آسم

البته برای درمان آسم داروی قطعی وجود ندارد اما دارو هایی برای کنترل و بهبود آن توصیه می شوند که عبارتند از:

• برونکودیلاتاتور (bronchodilators): این داروها با شل کردن دیواره های عضلانی مجاری هوایی که به هنگام حمله آسمی سفت می شوند، آسم را درمان می کنند. آنها به سرعت مسیر های هوایی را باز می کنند و به بهبود نفس کشیدن کمک می کندد. برونکودیلاتاتور همچنین باعث پاک شدن مخاط از ریه ها می شوند. که این امر در راحت سرفه کردن موثر است.
• ضد التهابات (Anti-inflammatories): این داروها که شامل کورتیکواستروئیدهای استنشاقی مانند Alvesco ، Arnuity Ellipta ، Asmanex ، Azmacort ، Flovent ، Qvar و Pulmicort می شود، تورم و تولید مخاط را در مجاری هوایی کاهش می دهد. در نتیجه، مسیر های هوایی حساسیت کمتری خواهند داشت و در مقابل محرک ها کمتر واکنش نشان می دهند.
• اصلاح کننده های لکوترین (Leukotriene Modifiers): لوکوترین ها مواد شیمیایی هستند که به طور طبیعی در بدن ما تولید می شوند و باعث سفت شدن عضلات مسیر هوایی و تولید مخاط و مایعات می شوند. اصلاح کننده های لکوترین با محدود کردن این واکنش ها، به بهبود جریان هوا و کاهش علائم آسم کمک می کنند.

بیشتر بخوانید : بکلومتازون استنشاقی