خواص دارویی زعفران

• توسط : صادق
• در : ۱۳۹۹-۰۵-۰۴
• در : داروهای گیاهی

عصاره زعفران که به عنوان ادویه و طعم دهنده در انواع خوراکی ها و نوشیدنی ها استفاده می شود، دارای سابقه طولانی و متنوعی در دارو های گیاهی است که بیش ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. در ادامه فواید و خواص دارویی زعفران را شرح خواهیم داد.

بر اساس مطالعه ای در سال ۲۰۱۴، در کشور های مختلف از زعفران برای درمان بیماری های پوستی، مشکلات تنفسی، ضعف بینایی، درد، بیماری روانی، مشکلات زنان و زایمان، اختلال نعوظ و عفونت ها مورد استفاده قرار گرفته است.

زعفران گل بدون ساقه ای است که به طور عمده در ایران و برخی کشور های دیگر مانند اسپانیا و یونان کشت می شود. زعفران گران ترین ادویه جهان نیز هست که به همین دلیل از آن به عنوان طلای قرمز نیز نام می برند.

بیش از ۱۵۰ ماده شیمیایی در زعفران وجود دارد اما مهمترین آن ها کروستین و کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است که وظیفه رنگ، بو و طعم زعفران را برعهده دارند. این ترکیبات همه از آنتی اکسیدان های قوی هستند. مولکول هایی که از سلول ها در برابر رادیکال های آزاد و استرس محافظت می کند.

خواص دارویی زعفران

خواص دارویی زعفران

مشخص شده است که زعفران برای درمان چندین بیماری مؤثر است. طبق یک تحقیق در سال ۲۰۱۵، زمان آن رسیده تا مطالعات درباره زعفران بیشتر شود تا دارویی برای درمان افسردگی و آلزایمر تولید شود. با این وجود، شواهد ضعیف تری برای تأثیر زعفران برای پیشگیری یا درمان دیگر بیماری ها مانند کلسترول بالا، سرطان، بهبود پوست و سایر بیماری های عروقی وجود دارد. در ادامه به برخی از یافته ها در مورد فواید اصلی زعفران می پردازیم.

افسردگی

مطالعات اولیه نشان می دهد که این ادویه برای درمان اختلالات خلقی مفید است. در مطالعه ای در سال ۲۰۱۶، به ۶۰ بزرگسال مبتلا به اضطراب و افسردگی روزانه دو بار زعفران (به بعضی ها دارونما یا پلاسیبو داده شد جهت جلوگیری از تلقین خوب شدن) به اندازه ۵۰ میلی گرم به مدت ۱۲ ماه به آن ها داده شد. در پایان، کسانی که زعفران مصرف کرده بودند، نسبت به کسانی که دارونما مصرف کرده بودند، وضعیت روحی بسیار بهتری داشتند.

در مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ که در ژورنال اختلالات عاطفی منتشر شد، بزرگسالان مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط روزانه به مدت ۶ هفته زعفران یا فلوکستین (داروی ضد افسردگی) مصرف کردند. در پایان مطالعه، زعفران به اندازه همان فلوکستین مؤثر بود.

اگرچه استفاده از زعفران برای درمان افسردگی چندان رواج ندارد اما برخی تحقیقات نشان داده اند که ممکن است مانند SSRI ها برای افزایش سطح سروتونین مغز که ماده ای شیمیایی برای تنظیم احساسات و خلق و خو است، کاربرد داشته باشد.

خواص دارویی زعفران

کاهش وزن

از دیگر خواص دارویی زعفران می توان به کاهش وزن اشاره کرد. مکمل های زعفران می تواند به عنوان کاهش دهنده اشتها و درنتیجه کاهش وزن مورد استفاده قرار گیرند.برخی از محققان باور دارند که زعفران باعث افزایش سطح سروتونین مغز شده و به نوبه خود از پرخوری و افزایش وزن جلوگیری می کند.

طبق مطالعه ای که انجام شده است، به تعدادی از زنان سالم که وزن زیادی نداشتند، زعفران یا دارونما روزانه به مدت ۸ هفته داده شد. مصرف خوراکی و کالری بدون محدودیت بود. نتایج مطالعه نشان داد که زنانی که زعفران مصرف می کردند در مقایسه با کسانی که از دارونما استفاده می کردند، توجه بیشتری به میان وعده داشته و کاهش وزن قابل توجهی را تجربه کردند.

انحطاط ماکولا وابسته به افزایش سن (AMD)

زعفران به عنوان یک عنصر در برخی از مکمل های بینایی اضافه می شود و چندین مطالعه کوچک نشان می دهد که ممکن است در مراحل اولیه برای انحطاط ماکولا وابسته به سن مفید باشد.

در یک آزمایش کنترل شده با دارونما که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، به بزرگسان دارای AMD خفیف تا متوسط، ۲۰ میلی گرم زعفران یا دارونما به مدت سه ماه داده شد. محققان به این نتیجه رسیدند که عملکرد بینایی را به طور نسبتا مطلوبی بهبود بخشیده است. به دلیل مزمن بودن AMD، مصرف سولانی مدت مکمل ممکن است مزایای بیشتری به همراه داشته باشد.

آلزایمر

تحقیقات مقدماتی نشان داده است که ممکن است زعفران از تجمع و رسوب پلاکات بتا آمیلوئید در مغز انسان جلوگیری کند و به همین دلیل ممکن است برای بیماری آلزایمر مفید باشد. در یک مطالعه و آزمایش بر روی مبتلایان به آلزایمر خفیف تا متوسط، زعفران عملکرد ذهنی را بهبود بخشید.

اختلال در نعوظ

در حالی که مکانیسم عملکرد زعفران بر عملکرد جنسی ناشناخته است، در یک بررسی در سال ۲۰۱۸، ۶ مقاله سودمندی و مفید بودن زعفران در ۵ بُعد از عملکرد نعوظ از جمله عملکرد نعوظ، میل جنسی، عملکرد ارگاسمی، رضایت از مقاربت و رضایت کلی گزارش شده است. با این حال، محققان اثرات متناقصی بر مایع منی در مردان نابارور مشاهده کردند.

سندرم پیش از قاعدگی

بر اساس مطالعه ای در سال ۲۰۰۸ در ژورنال مجله زنان و زایمان انگلستان، عصاره زعفران ممکن است به تسکین علائم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند. پس از مصرف مکمل های زعفران به طور روزانه در طول دو دوره قاعدگی، شرکت کنندگان در مطالعه، کاهش معنی داری در علائم PMS نسبت به افرادی که در همان مدت زمان دارونما مصرف کرده بودند، داشتند.

خواص دارویی زعفران

عوارض جانبی احتمالی زعفران

با توجه به اینکه زعفران معمولا در مقادیر بسیار کم در پخت و پز استفاده می شود، بی خطر محسوب می شود. اما استفاده بیشتر از اندازه رعفران یا مکمل های زعفران ممکن است عوارض جانبی خفیفی به همراه داشته باشد. در دوز های کمتر از ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم، که بیشتر مطالعات در این بازه انجام شده، عوارض جانبی شامل تهوع، استفراغ، سرگیجه و خشکی دهان است.

همانطور که در طب سنتی آمده است، از زعفران برای سقط جنین استفاده شده است و در مقادیر بالا (۵ گرم) نشان داده شده است که قادر به تحریک محرک های رحمی و اثرات استروژنی در حیوانات است. در نتیجه، در دوران بارداری نباید زعفران مصرف کنید. در یک مطالعه در میان زنان سالم، مصرف روزانه ۴۰۰ میلی گرم زعفران به مدت هفت روز باعث خونریزی غیر غیر طبیعی در دو خانم شد.

محققان هنوز نتوانسته اند که مطاله ای در ارتباط تداخل دارویی زعفران با سایر دارو ها پیدا کنند. با این حال، آن ها رویه ای محتاطانه برای استفاده از زعفران در افراد تحت درمان با ضد انعقاد خون (رقیق شدن خون) یا افرادی که دارای انواع خاصی از بیماری های کلیوی هستند، پیشنهاد می کنند.

اگر قصد دارید تا از زعفران به عنوان دارو استفاده کنید، بهتر است تا با پزشک خود مشورت کنید. همچنین به یاد داشته باشید که خوددرمانی ممکن است عواقب جدی داشته باشد.

مقدار مصرف

مصرف روزانه زعفران تا مقدار ۱٫۵ گرم عوارضی به دنبال نخواهد داشت. اگر در مقادیر بالاتر از ۵ گرم مصرف شود، سمس تلقی شده و اگر بیش از ۲۰ گرم در روز مصرف شود، کشنده خواهد بود.