کم خونی در دوران بارداری

• توسط : جواد کریمی
• در : ۱۳۹۹-۰۳-۲۴
• در : سلامت زنان

از جمله اتفاقات رایج در هنگام بارداری آن است که ممکن است دچار کم خونی شوید. هنگامی که دچار آن هستید، خون شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم برای انتقال اکسیژن به بافتهای شما و کودک شما ندارد. در دوران بارداری بدن شما برای حمایت از رشد کودک خون بیشتری تولید می کند. اگر به اندازه کافی آهن یا مواد مغذی خاصی مصرف نمی کنید، ممکن است بدن شما قادر به تولید مقدار مناسب گلبول های قرمز برای تولید این خون اضافی را نداشته نباشد. این طبیعی است که  هنگام بارداری کم خونی خفیف داشته باشید. اما ممکن است از کمبود آهن یا ویتامین یا به دلایل دیگر این مقدار کم خونی شدیدتر نیز باشد. این عارضه می تواند  احساس خستگی و ضعف را در شما ایجاد کند در صورتی که شدید باشد اما درمان نشود، می تواند احتمال خطر عوارض جدی مانند زایمان زودرس را افزایش دهد.

انواع کم خونی در دوران بارداری

چندین نوع کم خونی در دوران بارداری ایجاد می شود که می تواند شامل:

• نارسایی کمبود آهن
• کم خونی فولات
• کمبود ویتامین B12

نارسایی کمبود آهن

این نوع زمانی رخ می دهد که بدن آهن کافی برای تولید مقادیر کافی هموگلوبین نداشته باشد. این پروتئین اغلب در گلبول های قرمز وجود دارد. و وظیفه آن  این است که اکسیژن را از ریه ها به بقیه بدن منتقل کند. در کم خونی فقر آهن، خون نمی تواند اکسیژن کافی را به بافت های بدن منتقل کند، کمبود آهن شایعترین علت کم خونی در بارداری است.

بیشتر بخوانید : خونریزی در دوران بارداری طبیعی یا خطرناک؟

انواع کم خونی در دوران بارداری

کم خونی فولات

فولات ویتامینی است که به طور طبیعی در برخی غذاها مانند سبزیجات دارای برگ سبز وجود دارد. این ویتامین از خانواده ویتامین B است، بدن برای تولید سلول های  جدید از جمله گلبول های قرمز خون سالم به فولات احتیاج دارد. در دوران بارداری، زنان به فولات اضافی احتیاج دارند. اما گاهی اوقات آنها به اندازه کافی از رژیم غذایی  خود دریافت نمی کنند. هنگامی که این اتفاق بیفتد، بدن نمی تواند گلبول های قرمز طبیعی نرمال را برای انتقال اکسیژن به بافت ها در بدن ایجاد کند. بنابراین برای جبران آن معمولا مکمل های فولات که به اسید فولیک گفته می شود تجویز می شود.کمبود فولات به طور مستقیم می تواند در انواع خاصی از نقایص هنگام تولد نوزاد مانند  ناهنجاری های لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) و وزن کم هنگام تولد نقش داشته باشد.

انواع کم خونی در دوران بارداری

کمبود ویتامین B12

بدن برای تشکیل گلبولهای قرمز سالم به ویتامین B12 نیاز دارد. هنگامی که یک زن باردار به اندازه کافی ویتامین B12 از رژیم غذایی خود دریافت نکند، بدن او نمی تواند گلبول قرمز سالم کافی تولید کند. زنانی که گوشت، مرغ، لبنیات و تخم مرغ مصرف نمی کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمبود ویتامین B12 قرار دارند که ممکن است به نقایص هنگام تولد مانند ناهنجاری های لوله عصبی منجر شود که در نتیجه منجر به زایمان زودرس می شود. ریزش خون در حین و بعد از زایمان نیز می تواند باعث کم خونی شود.

انواع کم خونی در دوران بارداری

علائم کم خونی در دوران بارداری

شایع ترین علائم آن در دوران بارداری عبارتند از:

بیشتر بخوانید : ورزش و فواید آن در دوران بارداری

• پوست، لب و ناخن کمرنگ
• احساس خستگی یا ضعف
• سرگیجه
• تنگی نفس
• ضربان قلب سریع
• مشکل داشتن در تمرکز

علائم کم خونی در دوران بارداری

در مراحل اولیه کم خونی، ممکن است علائم مشخصی نداشته باشید و بسیاری از علائم، علائمی باشند که ممکن است در هنگام بارداری حتی اگر کم خونی نداشته باشید نیز وجود داشته باشد. بنابراین حتماً آزمایشات معمول خون را برای بررسی کم خونی انجام دهید.

خطرات کم خونی در بارداری

کم خونی شدید یا درمان نشده کم خونی در دوران بارداری می تواند خطر ابتلا شما را به موارد زیر افزایش دهد:

• به دنبا آوردن یک نوزاد نارس یا کم وزن
• لازم شدن انتقال خون به شما (اگر مقدار قابل توجهی خون را هنگام زایمان از دست دهید)
• افسردگی پس از زایمان
• مبتلا شدن کودکتان به کم خونی
• تاخیر در رشد کودک

خطرات کم خونی در بارداری

هم چنین کمبود فولات نیز اگر درمان نشود می تواند خطر ابتلا موارد زیر را افزایش دهد:

• نوزاد نارس یا کم وزن
• نقص جدی ستون فقرات یا مغز کودک هنگام تولد
• افزایش خطر ابتلا کودک به نقص لوله عصبی

آزمایش کم خونی

قبل از تولد، آزمایش خون انجام می شود تا پزشک بتواند بررسی کند که آیا شما کم خونی دارید یا نه! آزمایش خون به طور معمول شامل موارد زیر است:

آزمایش هموگلوبین: این آزمایش میزان هموگلوبین را اندازه می گیرد که پروتئینی غنی از آهن است که در گلبول های قرمز خون که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن منتقل می کند، وجود دارد.

تست هماتوکریت: این آزمایش میزان گلبولهای قرمز را در یک نمونه خون اندازه گیری می کند.

اگر پایین تر از حد طبیعی هموگلوبین یا هماتوکریت وجود داشته باشد ممکن است کم خونی فقر آهن داشته باشید. هم چنین پزشک شما ممکن است آزمایش خون دیگری را بررسی کند تا مشخص شود که شما کمبود آهن دارید یا دلیل دیگری برای کم خونی شما وجود دارد. حتی اگر در ابتدای بارداری کم خونی نداشنه باشید به احتمال زیاد پزشک توصیه می کند آزمایش خون دیگری انجام دهید تا در سه ماهه دوم یا سوم خود کم خونی را تجربه نکنبد.

درمان کم خونی

اگر در دوران بارداری خود دچار این عارضه شده باشید ممکن است علاوه بر ویتامین های دوران بارداری، مصرف مکمل آهن و یا مکمل اسید فولیک را نیز شروع کنید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که غذاهای بیشتری را که از نظر آهن و اسید فولیک غنی هستند به رژیم غذایی خود اضافه کنید. علاوه بر این، از شما خواسته می شود بعد از یک دوره زمانی خاص، آزمایش خون دیگری را انجام دهید تا پزشک معالج بتواند بررسی کند که سطح هموگلوبین خون ساز شما در چه وضعیتی است.

درمان کم خونی

برای درمان کمبود ویتامین B12، پزشک ممکن است شما را به مصرف مکمل ویتامین B12 توصیه کند. همچنین ممکن است توصیه کند که غذاهای حیوانی بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید مانند:گوشت، تخم مرغ و محصولات لبنی. ممکن است پزشکتان، شما را به پزشک متخصص در زمینه کم خونی ارجاع دهد. متخصص ممکن است شما را در تمام دوران بارداری تحت نظر داشته باشد و به OB شما در مدیریت کم خونی کمک کند.

جلوگیری از کم خونی

برای جلوگیری از این عارضه در دوران بارداری اطمینان حاصل کنید که آهن کافی دریافت می کنید. وعده های غذایی متعادل بخورید و غذاهای بیشتری را که از نظر آهن

بیشتر بخوانید : رایج ترین سوالات در رابطه با آزمایش بارداری و پاسخ آن ها

غنی هستند به رژیم غذایی خود اضافه کنید. سعی کنید حداقل سه وعده در روز غذاهای غنی از آهن مصرف کنید مانند:

• گوشت قرمز، مرغ و ماهی بدون چربی
• سبزیجات برگ سبز و تیره (مانند اسفناج، کلم بروکلی و کلم)
• غلات و غلات غنی شده از آهن
• لوبیا، عدس و توفو
• آجیل و دانه ها
• تخم مرغ

غذاهایی که سرشار از ویتامین C هستند می توانند به بدن شما در جذب آهن کمک بیشتری کنند:

• مرکبات و آب میوه ها
• توت فرنگی
• کیوی
• گوجه فرنگی
• فلفل دلمه ای

جلوگیری از کم خونی

همزمان با خوردن غذاهای غنی از آهن، سعی کنید این غذاها را نیز میل کنید. به عنوان مثال شما می توانید یک لیوان آب پرتقال بنوشید و یک غلات غنی شده از آهن را برای صبحانه در نظر داشته باشید.

همچنین، غذاهایی را که دارای فولات زیاد هستند، انتخاب کنید تا از کمبود فولات جلوگیری کنید مانند:

• سبزیجات سبز برگ
• مرکبات و آب میوه ها
• لوبیای خشک
• نان و غلات غنی شده با اسید فولیک

دستورالعمل پزشک خود را برای مصرف ویتامین قبل از تولد که حاوی مقدار کافی آهن و اسید فولیک است را دنبال کنید.